ŁACHA BOSMAŃSKA
| < Poprzednie | Następne > |
ŁACHA BOSMAŃSKA. Wzmiankowana w 1422 jako wschodnia granica pastwisk na Ostrowie. Jej nazwa (de Bosmann Lake lub Laake, później Bosmannslake) występuje po raz pierwszy w umowie z 1425 władz Głównego Miasta Gdańska z Peterem Hildebrandem, któremu przekazano dochody z małej wagi miejskiej w Komorze Palowej w Ratuszu Głównego Miasta, za co miał m.in. „Łachę Bosmańską czyścić i pogłębiać”, a głębokość sięgać miała 2,9 m. Na północy Łacha powtarzała przebieg ujściowego odcinka Wielkiego Warzywodu, południowe połączenie z Wisłą przekopano, by skrócić jednostkom pływającym drogę do Wisłoujścia. Pokrywanie się obu cieków wodnych potwierdzają zapisy „Wielki Warzywód, który dziś nazywają Łachą Bosmańską” z 1573, „Łacha Bosmańska albo Warzywód” z 1647 i tym podobne.
Na początku XVII wieku przy południowym wejściu do Łachy Bosmańskiej powstał Szaniec Łachy (Laak Schanze). W 1626 przy północnym ujściu zbudowano Szaniec Zimowy. W 1656 połączono rowami stare łachy w północnej części wyspy z Wisłą i Łachą Bosmańską.
Od 1692 Łachą Bosmańską kursowały szkuty do Wisłoujścia – stąd późniejsza (na planach od 1802) oboczna nazwa Schuten lub Schuiten Laake (Łacha Szkutnicza, Łacha Szkut). Szkuty odpływały i dopływały od/do Mlecznego Piotra u ujścia Motławy do Wisły. Po grobli wzdłuż wschodniego brzegu łachy pobiegła umocniona droga dla ciągnących szkutę koni, nazywana Groblą Szkut (Schutendamm). W 1797 prowadzący ją żeglarze (Schuten Schiffer) mieli siedzibę na wschód od jej południowego ujścia do Wisły, określaną także jako dom dzierżawcy (Pächter Haus) lub dom promowy (Fähr Haus).
Na wschodnim brzegu Łachy Bosmańskiej prosperowały dwa gospodarstwa z wiatrakami: w połowie łachy – Mały Holender (1646 aula vulgo Klein Holender), przy północnym ujściu – Wielki Holender (1650 Groβ Holländer), którego wiatrak przetrwał do początków XX wieku.
W latach 1811–1813, podczas rozbudowy fortyfikacji miejskich przez Francuzów, nad Łachą Bosmańską powstał szaniec St. Hilaire (po 1815 Prinz von Hessen Homburg), a przy północnym ujściu, od strony Przeróbki – Fort Napoleona (Kronprinz).
W 1895 długość łachy wynosiła 2250 m, szerokość – 15 m. W latach 1901–1904 na jej miejscu zbudowano otwarty w 1905 tzw. Port Cesarski, obecny Kanał Kaszubski.
