BENTZMANN PETER, ławnik
| < Poprzednie | Następne > |
PETER BENTZMANN (14 XI 1731 Gdańsk – 18 XI 1787 Gdańsk), ławnik. Wnuk burmistrza Gottfrieda Bentzmanna, syn rajcy Johanna i Anny, córki Andreasa Schulze. Wraz z bratem Andreasem zapisany został 20 V 1748 do ostatniej klasy (primy) Gimnazjum Akademickiego. Wraz z nim 4 X 1751 immatrykulował się na studia w Getyndze. Oboje 1 IX 1752 zapisali się następnie na uniwersytet w Lejdzie, towarzyszył im kolega z Gimnazjum Akademickiego (zapisany w 1747), Johann Heinrich Martens (1732–1797), późniejszy (1780) burgrabia gdański i jego szwagier.
Po powrocie do Gdańska 14 IV 1755 wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli). Od 1757 członek Trzeciego Ordynku z Kwartału Wysokiego, od 1760 jego czwarty kwatermistrz i kapitan jego 10. chorągwi, witryk kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP), zasiadał wówczas m.in. w komisjach miejskich ds. Domu Poprawy (Zuchthaus na Zamczysku) i w sprawie podatku od koni. W 1764 był trzecim kwatermistrzem, zasiadał m.in. w Urzędzie Wałowym, komisji ds. szarwarków publicznych, ds. Białej Góry (miejsca rozwidlenia Wisły i Nogatu), ds. poszukiwania gotówki. W 1768 m.in. należał do Komisji ds. Szkarpawy i Mierzei, ponownie był witrykiem kościoła NMP.
Od 1769 ławnik, w 1779 consenior, od 1780 senior Ławy. W 1771 był m.in. członkiem komisji ds. ochrony przeciwpożarowej, straży miejskiej dla Głównego Miasta. W 1772 wchodził m.in. w skład Rady Wojennej, nadal komisji ds. pożarnictwa, straży nocnej na Głównym Mieście. W 1773 był m.in. członkiem Rady Wojennej, Kolegium Kupieckiego, Kolegium Szkolnego, komisji ds. przedmieść, akcyzy, artylerii miejskiej. W 1774 nadal był członkiem Kolegium Szkolnego, a także Urzędu Budowlanego, komisji ds. przedmieść, akcyzy, Białej Góry, Wisłoujścia, inspekcji lasów, mennicy, kontroli dóbr i dochodów miasta. W 1775 zasiadał m.in. w Sądzie Wetowym, w komisjach ds. posiadłości helskich, akcyzy, Białej Góry, inspekcji lasów, kontroli miar. W 1776 m.in. pracował w Urzędzie Budowlanym, komisjach ds. przedmieść, posiadłości helskich, inspekcji lasów, mennicy, loterii miejskiej. W 1777 był członkiem m.in. w komisjach ds. Kamlarii, Żuław, Białej Góry, Domu Poprawy, terytorium Wisłoujscia, inspekcji lasów, loterii miejskiej, w 1778 zaś w komisjach ds. artylerii miejskiej, przedmieść, Żuław, Wyżyn, Białej Góry, Domu Poprawy, loterii miejskiej. W 1779, jako consenior Ławy, przewodniczył komisji ds. miejskiej artylerii, wchodził w skład komisji ds. Kamlarii, funduszy posiłkowych, Urzędu Wałowego, ds. przedmieść, Żuław, Białej Góry. Od 1780, będąc już seniorem Ławy, ograniczył swoją aktywność (m.in. w tymże 1780 nie pracował w żadnej z miejskich komisji).
24 IV 1755 w kościele NMP ożenił się z Anną Elisabethą (chrzest 8 VI 1727 – pochowana 7 III 1789), siostrą kolegi z Gimnazjum Akademickiego i studiów w Lejdzie, wspomnianego Johanna Heinricha Martensa. Ojciec chrzczonych w kościele NMP dzieci: zmarłych w niemowlęctwie i dzieciństwie 1/ Johanna Heinricha (zm. po urodzeniu 31 I 1751), 2/ Carla Gabriela (chrzest 19 III 1759 – pochowany w marcu 1760), 3/ Anny (zm. po urodzeniu 1760), 4/ Euprosyny Constantii (chrzest 1 VIII 1766) oraz 5/ Elisabethy (chrzest 8 VI 1761), od ślubu w kościele NMP 29 V 1786 żony diakona kościoła św. Barbary Emanuela Contantina Fahr, 6/ Petera (4 III 1756 – 1812), zapisanego 23 VIII 1772 do przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, 7 IX 1775 będącego oponentem w dyspucie prowadzonej przez Johanna Jacoba Dircksena pod kierunkiem Daniela Gralatha, 27 IV 1776 immatrykulowanego na studiach prawniczych na uniwersytecie w Królewcu, od 14 V 1778 studiującego w Wittenbergi, od 1784 sekretarza miasta Gdańska, w 1793 autora hołdowniczego druku Meinem Allergnädigsten Könige Friedrich Wilhelm zu Preussen am Tage der Danziger Huldigung den 7ten May 1793 gewidmet von Seinem treuen Unterthan Peter Bentzmann (Mojemu najłaskawszemu królowi Prus Fryderykowi Wilhelmowi w dniu hołdu gdańskiego, 7 maja 1793, przez jego wiernego poddanego Petera Bentzmanna).
Pochowany 29 XI 1787 w kościele NMP, w grobie nr 126.
Bibliografia:
Album Academiae Vitebergensis , 1745–1802; www.deutsche-digitale-bibliothek.de, s. 130.
Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV–MDCCCLXXV. Accedunt nomina curatorum et professorum per eadem secula, ed. Willem N. Du Rieu, Hagae Comitum 1875, s. 1038.
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 2, Leipzig 1911, s. 541.
Die Matrikel der Georg-August-Universität zu Göttingen 1734–1837, Bd. 1, Hildesheim und Leipzig 1937, s. 89.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 7, s. 417.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 335, 354.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 47.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 29–30 .
