BIBLIOTEKA RADY MIEJSKIEJ GDAŃSKA
| < Poprzednie | Następne > |
BIBLIOTEKA RADY MIEJSKIEJ GDAŃSKA (Bibliotheca Senatus Gedanensis). Otwarta w 1596, fundatorem był Giovanni Bernardino Bonifacio d’Oria, który 28 IX 1591 przekazał miastu księgozbiór liczący 1190 tytułów w 1260 samodzielnych tomach z teologii, astrologii, historii, biblistyki, matematyki, medycyny, patrystyki, prawa, filozofii, literatury greckiej i rzymskiej oraz włoskiego renesansu, dzieła m.in. Platona, Arystotelesa, Cycerona, Horacego, Owidiusza, Seneki, św. Augustyna, św. Ambrożego, Erazma z Rotterdamu.
Zbiory umieszczono w południowo-wschodniej części krużganków (od strony obecnej ul. Rzeźnickiej) w dawnym klasztorze franciszkanów przy kościele św. Trójcy na Starym Przedmieściu, dołączając do nich klasztorną bibliotekę. Zbiory powiększono nabywając już w 1597 księgozbiory po zmarłych doktorze obojga praw i syndyku Heinrichu Lemke, pastorze kościoła św. Barbary Alexandrze Glaserze i sekretarzu gdańskiej Rady Miejskiej Casprze Schützu. W 1598 swój księgozbiór podarował rajca Gerhard Zimmermann, w najstarszym katologu odnotowano z tych lat także darowizny Gerharda Brandesa, Bartholomäusa Schachmanna i innych. W późniejszym czasie do liczących się zakupów należały m.in. księgozbiory księgarza Balthasara Krausego z 1633 (ok. 450 tomów), czy zwłaszcza zakupiona w 1633, licząca ok. 2500 tomów biblioteka kaznodziei kościoła św. Piotra i Pawła Bortholomäusa Nigrinusa.
Od 1598 książki służyły nauczycielom i uczniom funkcjonującego tu gimnazjum ( Gimnazjum Akademickie). Pieczę nad biblioteką sprawowało Kolegium Szkolne, szczególne obowiązki spoczywały na jednym z jej członków – protobibliotekarzu, a zadania bibliotekarskie wypełniał z reguły profesor filozofii w gimnazjum. Do zadań protobibliotekarzy należało staranie o wzbogacanie zbiorów, pozyskiwanie ofiarodawców i materiałów bibliotecznych (rękopisów, druków, obrazów, rycin, map, numizmatów, instrumentów astronomicznych i matematycznych, eksponatów przyrodniczych), dbanie o kondycję finansową biblioteki, podejmowanie decyzji o zakupach i profilu zbiorów. Pierwszym protobibliotekarzem był Gabriel Schumann II (1595–1654), ławnik i rajca gdański (zob. Gabriel Schumann III). Pierwszym bibliotekarzem był Daniel Asaricus (około 1560–1606), profesor greki i języków orientalnych, który zaprowadził księgę inwentarzową (Index librorum) wykorzystywaną niemal do końca XVIII wieku.
Z 1686 pochodzi pierwszy opublikowany drukiem regulamin Leges Bibliothecae Senatus Gedanensis. Od 1597 biblioteka dysponowała własnym ekslibrisem, w XVII wieku otrzymała kolejne dwa, wszystkie wykonane techniką miedziorytniczą; jej zasoby w XVII i XVIII wieku powiększano dzięki legatom i darom oraz zakupom księgozbiorów po zmarłych patrycjuszach, profesorach i duchownych. Wśród ofiarodawców byli m.in. Bartholomäus Keckermann, Georg Seger, Lorenz Eichstädt, Johann Peter Titius, Gottfried Lengnich, Valentinus Schlieff, Michael Christoph Hanow.
Do zbiorów trafiały nie tylko druki (których liczba w XVIII wieku wzrosła do 26 000 tomów), lecz także obrazy, portrety gdańskich osobistości, globusy, mapy, numizmaty, instrumenty astronomiczne, rzeźby w kamieniu i drewnie. Gromadzeniu towarzyszyło katalogowanie zbiorów. Protobibliotekarz Adrian Engelcke opracował ceniony katalog działowy Catalogus universalis Bibliothecae Senatus Gedanensis in suas classes distributus, Michael Christoph Hanow, prof. gimnazjum i bibliotekarz, przygotował katalog alfabetyczny (nieukończony) Catalogus alphabeticus universalis Bibliothecae Senatus Gedanensis.
Około 1683 każda z sal otrzymała inne pokrycia stołów i krzeseł. Trzy sale otrzymały kolory nawiązujące do barw herbu miasta: czerwony, żółty, biały i zwały się odpowiednio: „conclave rubrum” („sala czerwona” ), „conclave luteum” („sala żółta”) i „conclave candidum” („sala biała” ), sala czwarta, przeznaczona dla uczniow Gimnazjum Akademiciego, otrzymała nazwę „conclave viridium” („sala zielona”). Wraz z likwidacją w 1817 Gimnazjum Akademickiego biblioteka została przemianowana na Bibliotekę Miejską.
