BJÖRN SÖREN
| < Poprzednie | Następne > |
SÖREN BJÖRN (18 IX 1744 Astruphof, Dania – 26 X 1819 Gdańsk), kapitan żeglugi, syn kupca z Kopenhagi Petera i Anny z domu Lohrenz. Wcześnie stracił rodziców, opiekował się nim miejscowy kaznodzieja. Dobrze wykształcony, znał także język niemiecki, grekę, łacinę, posiadł dobrą znajomością geografii, nauk przyrodniczych i rolnych. W Gdańsku od 1768, nabył 21 lipca obywatelstwo miasta, pomagał kupcowi Grube w prowadzeniu komisowego handlu zbożem, w 1770 otworzył własny kantor w tej branży. W 1771 ożenił się z Susanną Konstancją, córką nieżyjącego już pastora kościoła św. Olafa w Wisłoujściu Johanna Christiana Gebharda. W 1778 gospodarz w Juszkowie pod Gdańskiem, od 1784 przedstawiciel władz Gdańska w pozostającym pod pruskimi rządami Nowym Porcie. Od 1791 do śmierci inspektor ochrony wybrzeża.
Zajmował się pionierskimi doświadczeniami nad wyborem roślin do obsadzania nadbrzeżnych wydm, publikował ich wyniki oraz apele o ochronę brzegu morskiego. Wydał w gdańskiej firmie wydawniczo-księgarskiej Adolpha Heinricha Ferdinanda Troschela Bemerkungen über die vormahlige und gegenwärtige Lage und Beschaffenheit der preußischen und danziger südbaltischen Ufer... (Uwagi o byłym i obecnym położeniu i budowie pruskiego i gdańskiego brzegu południowego Bałtyku ...; 1804), Über die vortheilhafteste Behandlungs-Methode bei Besamung und Bepflanzung der Kiefern (1807) i to samo w języku polskim, w tłumaczeniu Krzysztofa Mrongowiusza, Rzut oka na pożytki z przyzwoitego traktowania wierzb pruskich wynikające (1807). Obsadzał przez wiele lat wybranymi roślinami wydmy na brzegu Zatoki Gdańskiej przy wsi Stogi.
W latach 1791, 1797 i 1817 inspektor nadzorujący z ramienia władz Gdańska pracę dźwigu portowego (Kraninspektor) w bramie ul. Szerokiej (Krantor, Żuraw), gdzie mieszkał. W 1798 uzyskał rządowy tytuł nadinspektora plantacji (Ober-Plantagen-Inspektor). Od 1802 członek honorowy Meklemburskiego Towarzystwa Rolnego (Meklemburgische Landwirtschtliche Gesellschaft), od 1805 radca państwowy (Kammer-Kommissionsrat), do którego obowiązków należało nadzorowanie stanu wydm nadmorskich od Gdańska do Kłajpedy (Memel); ratował je, obsiewając krzewami, drzewami i drobną roślinnością. W 1812 uzyskał od magistratu tytuł nadleśniczego Wisłoujścia (Oberförster der Nehrung).
Od 1799 właściciel posiadłości we wschodniej części Stogów, włącznie z Pustym Stawem, gdzie założył ogólnodostępny ogród, składający się ze zwierzyńca, ogrodu botanicznego z cieplarnią, szklarni z ogrzewanym kanałem, w którym pływały pancerniki, ptaszarni z ptakami egzotycznymi. Znajdował się w nim zbiór korali i minerałów oraz eksponaty etnograficzne (między innymi chata eskimoska oraz dwa ubrane w skóry drewniane posągi jej mieszkańców), ława z żeber wieloryba i grota z dużą kolekcją muszli. Jego ogród przyciągał na Stogi rzesze gości, nie tylko z Gdańska, czym zapoczątkował rozwój turystyczny Stogów, które w szybkim tempie zaczęły przekształcać się z rybackiej osady w nadmorskie letnisko. Przed śmiercią eksponaty przekazał Towarzystwu Przyrodniczemu, w którym prowadził szereg wykładów o florze, faunie i bursztynie bałtyckim, a którego członkiem rzeczywistym został w 1816.
Syn, także Sören (1777–1846), zajmował się handlem, był po ojcu właścicielem ogrodu i gospody nad Pustym Stawem, m.in. na zachodnim brzegu urządził przystań dla łodzi wraz z założeniem kuracyjnym.
Bibliografia:
Preussische Provinzial-Blätter, Bd 23, Königsberg 1840, s. 398-406.
