BRANDT BARTHOLOMÄUS II, burmistrz Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
BARTHOLOMÄUS (Barthel) BRANDT II (1564 Wrocław? – 6 IV 1617 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Wnuk burmistrza Bartholomäusa Brandta (około 1490 Gdańsk – 1/2 II 1549 Gdańsk), syn Bartholomäusa (1522 Gdańsk – 22 V 1593), ławnika (od 1565), rajcy (od 1573), sędziego (1574) i burgrabiego królewskiego w Gdańsku (w 1585). Jego matką była Kordula, córka ławnika Johanna Schachmanna, ciotka zmarłego w 1614 burmistrza Bartholomäusa Schachmanna. Miał młodszego brata Reinholda (1567–1623), kupca, w 1605 członka Trzeciego Ordynku, przez pewien czas faktora w Krakowie, żonatego z Cathariną, córką kupca Alexandra Goldschmidta. Starsza siostra Anna (1559–1605) była żoną dalekiego krewnego Salomona Brandta (1548 Gdańsk – 5 XII 1618 Gdańsk), ławnika (od 1587), rajcy (od 1593) i burgrabiego królewskiego w Gdańsku (w 1609). Pozostałe siostry umarły w dzieciństwie.
W sierpniu 1580 razem z bratem Reinholdem rozpoczął naukę w zreformowanym Gimnazjum Akademickim. Studiował na luterańskich uniwersytetach w 1582 w Królewcu (Königsberg), w latach 1585-1586 w Wittenberdze, zakończył akademicką peregrynację na uniwersytetach innych wyznań, pobierając w 1589 nauki w kalwińskim Heidelbergu, a w 1591 w katolickiej Sienie.
Od 1599 był ławnikiem, od 1605 rajcą, w 1607 sędzią. Od 1615 burmistrz. Urząd pierwszego burmistrza pełnił w 1616, drugiego w 1615, w 1617 – dotknięty już chorobą – przez kilka miesięcy pełnił funkcję czwartego burmistrza. W 1610 był burgrabią królewskim w Gdańsku.
Jego zasiadanie w Ławie Głównego Miasta uczczono umieszczeniem w 1602 herbu Brandtów w reprezentacyjnej sali Dworu Artusa. W składzie Rady i następnie kolegium burmistrzów zaliczał się do obozu luterańskiego, wspierając solidarnie przywódców tego ugrupowania z rodzin Ferberów i von der Linde. Rektor Gimnazjum Akademickiego, kalwin Jakob Fabricius, uznał w notatce umieszczonej w Księdze Wpisów tej placówki pod 1616, że nagła choroba burmistrza, apopleksja – obok równoczesnego zgonu luterańskiego burmistrza Andreasa Borckmanna – była wyraźną karą Bożą, dotykającą jawnych przeciwników drugiej reformacji w Gdańsku.
Był właścicielem kamienicy przechodniej przy Langgasse 33 (ul. Długa) (nabytej w 1609) i przy Frauengasse 48 (ul. Mariacka) (nabytej u schyłku życia). Prowadził interesy z klasztorem cystersów w Oliwie, uzyskując od niego 16 IV 1595 bliżej nieokreślony przywilej na szarwark. W 1614 przekazał hojny, jednak bliżej nieokreślony, dar na rzecz Biblioteki Rady Miejskiej.
30 I 1594 poślubił w kościole Najświętszej Marii Panny (NMP) Elizabeth (zm. 15 IV 1606), córkę burmistrza Tiedemana Giesego, 24 IX 1607 zaś tamże Catherinę (zm. 28 III 1654), córkę rajcy Johanna Rossau (gratulował parze młodej wierszem Peter Krüger). Nie doczekał się potomstwa. Wdowa Catharina zadysponowała majątkiem w testamencie z 28 III 1647, przekazując go krewnym i powinowatym z obu stron. Żegnał ją wierszem żałobnym rektor szkoły mariackiej Jakob Zetzkius.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 36.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 91.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 53.
