BUDER PIOTR, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
PIOTR BUDER (29 XI 1907 Wilno – 2 IX 1957 Gdańsk), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w 1939 w stopniu plutonowego, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Henryka i Melanii z domu Gołtanowicz. Brat Józefa (ur. 20 III 1899 Wilno), sierżanta internowanego na Litwie batalionu „Niemenczyn” Korpusu Ochrony Pogranicza. W literaturze brak informacji o wykształceniu i wcześniejszym przebiegu służby wojskowej. Wiadomo, że jako żołnierz zawodowy w latach 1937–1938 pełnił służbę w 2. kompanii karabinów maszynowych II batalionu 1. Pułku Piechoty Legionów w Wilnie. Do wojska musiał jednak wstąpić długo wcześniej. Jako poborowy powinien rozpocząć ją w 1926 lub 1927. Będąc podoficerem musiał ukończyć szkołę podoficerską. Aby awansować na posiadany stopień plutonowego, musiał przesłużyć w stopniu kaprala co najmniej dwa lata.
Po letnich manewrach 1938 przeznaczony do składu załogi wymiennej w WST na Westerplatte. Trafił tam 20 września między innymi z plutonowym Adolfem Petzeltem i kapralem zawodowym Edmundem Szamlewskim. Urlop w lipcu 1939 spędził w rodzinnym Wilnie. W drodze powrotnej, na dworcu w Warszawie, spotkał powracającego również z urlopu porucznika Leona Pająka. W początkowym okresie walki o Westerplatte był dowódcą wartowni Nr 1. Po wycofaniu placówki "Prom" dowodzenie wartownią przejął chorąży Jan Gryczman, został jego zastępcą.
W niewoli (numer jeńca 1872) przebywał w Stalagu IA Stablack (obecnie Stabławki, gmina Górowo Iławeckie, województwo warmińsko-mazurskie). Od lipca 1940 pracował w majątku ziemskim Kinderhof (obecnie część miasta Żeleznodorożnyj w obwodzie kaliningradzkim, Rosja). Po wyzwoleniu 6 VII 1945 przyjechał do Lublina, skąd w poszukiwaniu rodziny wyjechał do Krakowa. 25 sierpnia był w Gdyni, skąd w dalszym ciągu poszukując rodziny w różnych transportach repatriacyjnych pojechał do Mławy i Poznania. Po zawarciu związku małżeńskiego zamieszkał w Warszawie.
Czynnie uczestniczył w powojennych spotkaniach obrońców Westerplatte. Podczas zjazdu Westerplatczyków w Gdańsku w 1957 z okazji kolejnej rocznicy wybuchu wojny, 2 września zmarł nagle na zawał serca w hotelu garnizonowym we Wrzeszczu.
Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1990, pośmiertnie). Wspólnie ze wszystkimi Westerplatczykami od 21 V 1998 honorowy obywatel miasta Gdańska. Żonaty był z Anną (1904? – 1 I 1961), miał dwoje dzieci. Pochowany 4 IX 1957 na Cmentarzu na Zaspie w Gdańsku.
Bibliografia:
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 1999.
Rut Sławomir, Wojciech Samól, Jarosław Tuliszka, Westerplatczycy – lista 1939. Skład załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w Wolnym Mieście Gdańsku 1 września 1939 r., Gdańsk 2023, s. 14, 89.
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.
https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanydetale_wyszukiwarka_bazy_personalne/2399921/
