BYTNAR ZDZISŁAW, dyrygent, pianista, pedagog
| < Poprzednie | Następne > |
ZDZISŁAW STANISŁAW TADEUSZ BYTNAR (15 IV 1921 Błędowa Tyczyńska (powiat Rzeszów) – 22 IX 1992 Gdańsk), dyrygent Studia Operowego oraz Polskiej Opery i Filharmonii Bałtyckiej, pianista, pedagog. Syn Jakuba i Stanisławy z domu Bursztyn. Rodzice byli nauczycielami, do 1924 pracowali szkole podstawowej w Błędowie Tyczyńskiej. Brat Lidii, urzędniczki w Państwowym Zakładzie Higieny w Krakowie, wuj Andrzeja Romanowskiego (ur. 1951), literaturoznawcy, profesora nauk humanistycznych, wykładowcy na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Od 1924 mieszkał z rodziną w Łodzi, gdzie ojciec objął kierownictwo w jednej z tamtejszych szkół dla dzieci umysłowo upośledzonych. W 1928 rozpoczął naukę w Szkole Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki, kontynuował ją w Gimnazjum im. Gabriela Narutowicza, równolegle uczęszczał na lekcje gry na skrzypcach, które po dwóch latach nauki zostały zamienione na fortepian. Oficjalną edukację muzyczną rozpoczął w 1933, kiedy zdał do klasy fortepianu łódzkiego Konserwatorium Muzycznego. W 1935 przeprowadził się wraz z matką i siostrą do Krakowa. Kontynuował naukę powszechną w Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza, od 1938 w Gimnazjum Klasycznym św. Jacka. W latach 1935–1937, ze względu na złe warunki materialne rodziny, zawiesił edukację artystyczną. Od 1937 uczył się w Szkole Muzycznej im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie. Od stycznia 1940 mieszkał w Krośnie wraz z wysiedlonym z Łodzi ojcem. Podjął wówczas pierwszą pracę zarobkową jako pianista w „Cafe Irma” (3 XI 1940 – 15 V 1942). Następnie udzielał lekcji gry na fortepianie.
Od 1 VI 1943 pracował w Centrali Handlowej „Społem” w Krakowie jako pracownik biurowy (na tym stanowisku do 31 V 1946). Wznowił naukę gry na fortepianie, przygotowywał się do matury na tajnych kompletach. W marcu 1945 uzyskał świadectwo dojrzałości przed Państwową Komisją Weryfikacyjną w Krakowie. 1 VIII 1946 zatrudniony został w krakowskim Teatrze Dziecięcym Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci „Wesoła Gromadka” na stanowisku pianisty i dyrygenta orkiestrowego. Od 1 VIII 1947 do 31 VII 1950 był pianistą Filharmonii Narodowej w Warszawie. Jednocześnie kontynuował studia muzyczne w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie w zakresie fortepianu i dyrygentury, które ukończył w czerwcu 1950.
Po studiach, na polecenie Generalnej Dyrekcji Teatrów, Oper i Filharmonii, oddelegowany został do Gdańska, aby objąć funkcję dyrygenta Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej (POiFB). Stanowisko to objął 15 VIII 1950, pierwszy koncert symfoniczny poprowadził już 7 września, a 30 października pierwsze przedstawienie operowe: Eugeniusza Oniegina Piotra Czajkowskiego. W POiFB pracował do przejścia na emeryturę z początkiem 1983. Jednocześnie od 1 X 1950 zatrudniony był jako pedagog w Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej (PWSM) w Sopocie. Wykładał dyrygenturę i czytanie partytur oraz prowadził uczelnianą orkiestrę. Z pracy na uczelni zrezygnował w marcu 1958. W latach 1960–1962 związany był także z Operą Bydgoską, od 1964 do 1966 był dyrygentem Teatru Muzycznego w Gdyni. Od stycznia 1972 do marca 1979 pełnił funkcję kierownika artystycznego i dyrygenta Orkiestry Symfonicznej Stoczni im. Komuny Paryskiej oraz powstałego przy Stoczni męskiego chóru Echo. Związany był również z Gdyńską Orkiestrą Symfoniczną, której członkami są młodzi trójmiejscy muzycy. Dyrygował także gościnnie orkiestrami w Koszalinie, Łodzi, Bydgoszczy, Katowicach, Wrocławiu oraz w Polskim Radio. Jednocześnie przez cały czas występował z recitalami pianistycznymi.
Był członkiem zwyczajny Związku Zawodowego Muzyków w Krakowie i Warszawie (1 III 1945 – 20 X 1949), Związku Zawodowego Pracowników Sztuki i Kultury w Warszawie i Gdańsku (od 21 X 1949) oraz Stowarzyszenia Polskich Aktorów Teatralnych i Filmowych (od 1 IX 1953). Odznaczony był m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1954). Od 15 VII 1948 żonaty był z Krystyną Zenoną z domu Wołoszynowską (4 III 1920 – 11 VI 2010), urzędniczką. Zmarł nagle. Pochowany we wspólnym grobie z żoną na Cmentarzu Parafialnym w Sopocie.
Bibliografia:
Archiwum Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, akta osobowe Zdzisława Bytnara.
„Dziennik Bałtycki” 1992, nr 225, s. 6 (nekrolog).
Bytnar Zdzisław, http://muzyka.bydgoszcz.pl/musics/people/1414.
Chybowska Józefa, Czas szybko mija…, „Dziennik Bałtycki” 1983, nr 7, s. 4.
Romanowski Andrzej, Polonez-fantazja, https://www.tygodnikprzeglad.pl/polonez-fantazja/.
Zdzisław Bytnar, https://encyklopediateatru.pl/osoby/28081/zdzislaw-bytnar.
