CMENTARZ W BRĘTOWIE
| < Poprzednie | Następne > |
CMENTARZ W BRĘTOWIE (Mariahilf), ul. Słowackiego 79, katolicki. Założony w 1904 jako parafialny dla kościoła Najświętszego Serca Jezusowego we Wrzeszczu. Rozbudowany w 1920 w kierunku zachodnim. Na nowej działce w północnej, leśnej części, na osi głównej alei, wybudowano w 1921 neogotycką kaplicę cmentarną (przebudowaną na konsekrowany w 1925 kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy). Najstarsza część cmentarza zlikwidowana przed 1940. Nieczynny od 1947, zamknięty 8 XII 1956. W 1979 w północnej części założenia (za starym kościołem) usunięto nagrobki, w tym kwaterę w której chowano dzieci (miejsce akcji powieści Pawła Huelle Weiser Dawidek), wyrównano teren; w 1988 rozebrano kaplicę cmentarną i rozpoczęto budowę nowej świątyni (kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy).
Cmentarz założono na planie regularnym, o powierzchni 2,50 ha, w kształcie prostokąta wydłużonego w kierunku północ-południe, z alejami przecinającymi się pod kątem prostym; w osi podłużnej aleja główna z bramą od południa (przy ul. Słowackiego). Trzy aleje poprzeczne dzieliły południową część cmentarza na sześć kwater. Założenie zostało zlikwidowane w latach 80. i 90. XX wieku. Pozostawiono tylko południową część z zachowanym drzewostanem, nagrobkami oraz fragmentami ogrodzenia od ul. Słowackiego. W ciągu głównej alei, na owalnej wysepce z krzyżem cmentarnym pozostawiono nagrobki proboszczów kościoła, m.in. Waltera Wienke (1876–1944). Na wniosek Rady Dzielnicy Wrzeszcz Górny o ochronę konserwatorską cmentarza z 14 X 2020, pomorski konserwator rozpoczął w maju 1921 procedurę jego wpisu do rejestru zabytków. Od decyzji odwołał się miejscowy proboszcz, ks. Tadeusz Chajewski, wpisu do rejestru dokonano w grudniu 2021. 24 IV 2021 odbyła się akcja uporządkowania północnej (leśnej) kwatery cmentarza, w marcu 2022 Pomorskie Towarzystwo Genealogiczne otrzymało od pomorskiego konserwatora zabytków zgodę na przeprowadzanie dalszych prac porządkowych.
