DAMSS MARTIN, poeta, dziennikarz
| < Poprzednie | Następne > |
MARTIN DAMSS (DAMß) (25 VI 1910 Gdańsk – 19 X 1962 Bonn), poeta, dziennikarz. W Gdańsku ukończył szkołę podstawową i średnią zawodową oraz praktykę kupiecką. Pracował w porcie i na budowach, po czym został korespondentem m,in. „Ostdeutsche Heften”. Jako poeta zadebiutował wierszem Blauer Vogel (Niebieski ptak) w 1928 w „Danziger Neueste Nachrichten”. Zafascynowany narodowym socjalizmem zadebiutował w 1933 w organie NSDAP „Der Danziger Vorposten” utworem Die Gassen sind im Abendlicht mit kleinen Wünschen eingeschlafen... (Ulice drobnymi życzeniami zasnęły w wieczornej poświacie...), wraz z Erichem Postem i Agnes Miegel stając się ambasadorem tej ideologii, cenionym za swoje programowe wiersze i artykuły.
Od 1934 kierownik grupy pisarzy w Krajowej Izbie Kultury Wolnego Miasta Gdańska (Landeskulturkammer der Freien Stadt Danzig), działającej pod egidą gauleitera Alberta Forstera. O jego pozycji świadczy fakt, że 16 XII 1938 przewodniczący Senatu II Wolnego Miasta Gdańska Arthur Greiser polecił odpowiedzialnemu za finanse senatorowi Juliusowi Hoppenrathowi pokryć z kasy miejskiej jego prywatne długi w kwocie 3557,69 guldenów. Nie zaprzestał przy tym twórczości niezaangażowanej politycznie; oba nurty jego twórczości były wysokiej jakości literackiej.
W latach 1933–1940 spiker i kierownik działu kultury w Radiu Gdańsk. W 1935 wydał wraz z Heinzem Kindermannem pracę Das junge Danzig (Młody Gdańsk). W 1937 za twórczość o charakterze lirycznym otrzymał nagrodę berlińskiego czasopisma „Die Dame”. W 1939 opublikował tom poezji An dem großen Storm (Podczas wielkiej burzy).
W latach 1939–1945 żołnierz Wehrmachtu na froncie wschodnim, zdegradowany pod koniec wojny z powodu choroby alkoholowej, następnie publicysta w Szlezwiku-Holsztynie i Nadrenii Północnej-Westfalii; wygłaszał odczyty, współpracował z niemieckimi pismami, między innymi z „Unser Danzig”. Później spiker rozgłośni radiowych NWDR (Der Nordwestdeutsche Rundfunk) oraz SDR (Der Süddeutsche Rundfunk).
W jego powojennej twórczości często występują motywy gdańskie. Jego wiersze bożonarodzeniowe ukazały się, wraz z poezją i opowiadaniami innych gdańskich autorów, w wielokrotnie wznawianej (m.in. w 1962 i 1993) antologii Alt-Danziger Weihnacht: Erzählungen, Gedichte und Geschichten aus der weihnachtlichen Hansestadt von einst (Starogdańskie Boże Narodzenie: opowiadania, wiersze i opowieści z bożonarodzeniowego dawnego miasta hanzeatyckiego). Jego wiersze cieszyły się dużym zainteresowaniem kompozytorów, którzy pisali do nich muzykę, np. Ewald Schäfer (1905–2001), do 1949 wieloletni dyrygent chóru Vocapella Eutin, Friedrich Deckner (1915–2009), organista i dyrygent chóru przy Kreuzkirche w Nienburgu czy archimandryta Irenäus Totzke (1932–2013), urodzony w Gdańsku- Wrzeszczu benedyktyn, kompozytor i propagator muzyki prawosławnej w jej niemieckim centrum w opactwie Niederaltaich (Bawaria).
Załamany upadkiem nazizmu popadał coraz bardziej w chorobę alkoholową, zmarł wskutek komplikacji po operacji żołądka. Żonaty w latach 30.-tych XX wieku, miał dwóch synów, małżeństwo szybko się rozpadło. Pochowany na Cmentarzu Północnym (Nordfriedhof) w Bonn.
Bibliografia:
Andrzejewski Marek, Opposition und Widerstand in Danzig 1933-1938, Bonn 1994.
Nitschke Wolfgang, So ich, o Herr, denn muß zugrunde gehen, laß mich noch einmal meine Heimat sehen. Zum 110. Geburtstag des Danziger Dichters Martin Damß, „Adalbertusforum“, nr 55, 2020, s.18-19.
