DELBRÜCK CLEMENS GOTTLIEB, nadburmistrz Gdańska, były patron ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
CLEMENS GOTTLIEB DELBRÜCK (19 I 1856 Halle – 17 XII 1921 Jena), nadburmistrz Gdańska. Pochodził z wpływowej rodziny, jego krewnymi byli m.in. Rudolph (1817–1903), bliski współpracownik kanclerza Ottona von Bismarcka, Adelbert (1822–1890), jeden z założycieli Deutsche Bank, oraz Max (1906–1981), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii (medycyny). Syn lekarza Ernsta Delbrücka (1814–1892) i Anny Kleuze. Miał brata Antona (1862–1944), profesora medycyny w Bremie.
Ukończył gimnazjum w Halle. W latach 1873–1877 studiował prawo na uniwersytetach w Halle, Heidelbergu, Greifswaldzie i Berlinie, gdzie uzyskał dyplom doktorski. Po zdaniu egzaminu państwowego w 1882 rozpoczął pracę jako urzędnik w biurze prezydenta rejencji w Kwidzynie. W 1885 został landratem w Tucholi, od 1892 był radcą w biurze nadprezydenta prowincji w Gdańsku. Po nagłej śmierci Karla Adolfa Baumbacha Rada Miejska 21 V 1896 wybrała go na burmistrza Gdańska; funkcję tę objął 14 VIII 1896, po zatwierdzeniu wyboru przez władze państwowe. Na urząd pierwszego burmistrza Gdańska został wprowadzony przez prezydenta gdańskiej rejencji Friedricha Heinricha von Holwede, na którego ręce złożył przysięgę. Tytuł nadburmistrza, nadany przez cesarza Wilhelma II, otrzymał 25 I 1897. Z racji zajmowanego stanowiska od 1896 był z nominacji cesarskiej członkiem Pruskiej Izby Panów (Preußisches Herrenhaus), izby wyższej zachodniopruskiego parlamentu (Landtagu) w Królewcu. 2 II 1897 został też posłem do parlamentu prowincji Prusy Zachodnie w Gdańsku.
Po śmierci Gustava Gosslera został jego następcą na stanowisku nadprezydenta prowincji; urząd ten piastował od 1 XII 1902. 6 X 1904 u boku cesarza Wilhelma II uczestniczył w otwarciu Technische Hochschule Danzig. 18 X 1905 cesarz powołał go na stanowisko pruskiego ministra handlu i przemysłu, w 1907 został sekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Niemiec, w 1914 – wiceprezydentem tego ministerstwa, odpowiedzialnym za politykę wewnętrzną Cesarstwa Niemieckiego. W 1916 przeszedł w stan spoczynku. 14 X 1918 stanął na czele Tajnego Gabinetu cesarza, kończąc swą misję po jego abdykacji w październiku 1918. W latach 1918–1920 działał w Deutschnationale Volkspartei (DNVP, Niemiecka Narodowa Partia Ludowa), której był też współzałożycielem, i z jej ramienia pełnił obowiązki posła do Reichstagu.
W 1897 mieszkał w Gdańsku przy Vorstädtischer Graben 38B (ul. Podwale Przedmiejskie). W 1918 przyznano mu tytuł członka honorowego gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego. Od 1883 był żonaty z Metą Magdaleną (31 I 1857 Lovinek (Łowinek koło Pruszcza Pomorskiego) – 11 XI 1914 Berlin), córką Wilhelma Liedtke, właściciela ziemskiego, z którą miał czterech synów : Ernsta Wilhelma Joachima (30 III 1886 Tuchola – 1951 Monachium), w 1904 absolwenta gdańskiego Gimnazjum Miejskiego, po studiach prawniczych, pisarza; zmarłego niedługo po urodzeniu Amera Friedricha Carla (ur. 14 VI 1888 Berlin), Clemensa Adelberta (4 VI 1890 Berlin – 20 VIII 1918 Blérancourt (Pikardia, Francja)), poległego podczas I wojny światowej, Ottona Friedricha Stefana (14 II 1894 Gdańsk – 13 V 1924 Berlin), żonatego z Anną z domu Kuffner (ur. 1899); oraz córkę Evę zamężną Stern.
Do 1945 jego imię nosiła obecna ul. Marii Curie-Skłodowskiej we Wrzeszczu, a w Sopocie obecna ul. Paderewskiego.
