DEURER PETER JAKOB, architekt, konserwator
| < Poprzednie | Następne > |
PETER JAKOB DEURER (18 VIII 1897 Urbar – 29 XII 1960 Wesel, Niemcy), architekt, konserwator. Syn mistrza ciesielskiego Jacoba i Elisabeth z domu Koch. Uczył się jako czeladnik murarski, w 1922 ukończył szkołę budowlaną w Kolonii jako mistrz murarski, po zdaniu egzaminów otrzymał tytuł zawodowego architekta. Od 1926 pracował w Państwowym Urzędzie Budowlanym w Kolonii, pracował przy pracach rekonstrukcyjnych m.in. w pokartuzjańskim kościele św. Barbary i kościele św. Marcina w Kassel. Krótko pracował w urzędzie konserwatorskim w Kassel, od 1935 do 1937 w Państwowym Urzędzie Budowlanym w Rüdesheim, prowadził prace restauracyjne m.in. w byłym klasztorze w Eberbach. W Berlinie powierzono mu prace nad przygotowaniem projektów budynków rządowych (przede wszystkim Mennicy Rzeszy). Od 1942 podlegał Sztabowi Budowlanemu, tzw. Baugruppe Keibel, odpowiedzialnemu za zabezpieczenie dóbr kultury na terenie III Rzeszy, prowadził inwentaryzację w Kolonii, Moguncji, Lüneburgu i Stralsundzie.
Powołany przez gauleitera Alberta Forstera 13 X 1942, od czerwca 1943 do marca 1945 w Gdańsku, współdziałał ze sztabem lokalnym kierowanym przez architekta Hansa Riecherta (siedziba: Ratusz Starego Miasta). Ze współpracownikami (m.in. Erichem Volmarem i Willym Drostem) sporządził dokumentację obejmującą prawdopodobnie 24 tomy, osobne poświęcono między innymi kościołowi Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, kościołowi św. Jana, kościołowi św. Katarzyny, Domowi Uphagena, Dworowi Artusa. Dokumentację wykonano w pięciu egzemplarzach.
Pod koniec marca 1945 ewakuowany z rodziną na pokładzie ostatniego okrętu Kriegsmarine, który opuścił Nowy Port, przebywał krótko w Berlinie, Kolonii, w 1948 osiadł w Wesel, gdzie pracował przy rekonstrukcji tamtejszej katedry św. Willibrorda, kościołów w Both, Reinberg, Rees i Diersfordt. Od 1928 żonaty był z Henriettą z domu Wackeldene, ojciec Helmuta Hermanna (ur. 1930) i Wolfganga Güntera (ur. 23 I 1932 Kassel).
Okres wojny przetrwał jeden, autorski, 22-tomowy, egzemplarz gdańskiej dokumentacji, który w 1978 przekazany został gdańskiemu Archiwum Państwowemu (obecnie tzw. „Dokumentacja Deurera”) przez syna Wolfganga (23 I 1934 – 4 III 2023), w czasie wojny przebywającego z rodziną w Gdańsku, architekta, doktoryzowanego na Politechnice Gdańskiej, od 2001 wykładowcy historii sztuki na Uniwersytecie w Jenie, współpracującego z Nadbałtyckim Centrum Kultury, autora publikacji Danzig. Die Dokumentation 52 historischer Kirchen (Hamm 1996; wydanie polskie z 2003 uzupełnione do 56 kościołów), w roku 2000 odznaczonego Medalem św. Wojciecha. Dokumentacja posłużyła m.in. do rekonstrukcji wnętrz Dworu Artusa, Domu Uphagena, budowli sakralnych. 22 XI 2018 w Wielkiej Sali Wety Ratusza Głównego Miasta Wolfgang Deurer zaprezentował swoją kolejną publikację na bazie wspomnianej dokumentacji Fascynacja Gdańskiem, a część zdjęć swojego ojca, użytych do jej przygotowania (1212 sztuk), przekazał do zbiorów Muzeum Gdańska. Nagrał też swoje wspomnienia do Gdańskiego Archiwum Historii Mówionej.
