DIETRICH JOHANN CARL, złotnik
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN CARL DIETRICH (Diederich, Diedrich) (29 X 1700 Gdańsk – 18 IV 1780 Gdańsk), złotnik. Wnuk złotnika Lorentza posiadającego obywatelstwo Gdańska, syn złotnika Lorentza (12 X 1668 – 18 XII 1750, pochowany 20 tego miesiąca w kaplicy złotników pw. Św. Krzyża w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP)), od 1699 mistrza i od 27 października tego roku posiadającego potwierdzone obywatelstwo Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli)), w 1744 starszego cechu, w 1723, 1729 i 1737 podstarszego, oraz Constantii (pochowana w kościele NMP 11 VIII 1725 w wieku 44 lat w grobie nr 402). Brat Anny Elisabeth (pochowana 8 X 1734 wraz z ojcem w wieku 36 lat), od 7 XI 1724 żony złotnika Nathanaela Prestinga III (1687 Gdańsk – 1742 Gdańsk) (syna Nathaniela II Pressdinga), od 1724 mistrza po pracy wykonanej u swego teścia.
Zapisany na naukę w 1701. Pracę mistrzowską wykonał w 1725 w warsztacie Constantina Heina. 16 X 1725 także uzyskał obywatelstwo Gdańska (jako tzw. Bürger-Kind). Funkcję kompana (podstarszego cechu) pełnił w 1759, starszym cechu złotników był w 1760, miał warsztat przy Am Fischerthor (ul. Słodowników). Miał synów Alberta Gottfrieda i Carla Augusta; w 1770 zapisał ich na naukę, jednak nie uzyskali oni tytułów mistrzowskich w Gdańsku. Podobnie nie uzyskali tytułów mistrzowskich inni jego uczniowie: Gottlieb Madersien (zapisany w 1736), Nathanael Benjamin Isräelson (1746) i Nataniel Ernst Hündeberg (1760). Naukę u niego ukończyli natomiast Johann Lohrens Kruk (1730), Johann Daniel Stübner (1736), Jacob Fischer (1738), Johann Carl Kwietau (1753) i Ephraim Gottfried Goerk (1754). Terminowali u niego: od 1754 Johann Daniel Hübner (zm. 6 VI 1782), od 1759 Nicolaus Ludwig Zander (1725 – 15 VIII 1778).
Był animatorem gdańskiego życia teatralnego, dążył do stworzenia w Gdańsku teatru zawodowego. W latach 40. i na początku lat 50. XVIII wieku sprowadzał do Gdańska uznanych aktorów i zespoły; wyjeżdżał z tymi zespołami do innych miast, np. 1744 do Warszawy ( Teatr do końca XVIII wieku). 3 VIII 1744 urządził spektakl z okazji imienin króla polskiego Augusta III. Wdowa po nim prowadziła warsztat w 1781.
Używał, być może, znaku warsztatowego z pełnym nazwiskiem DIE/TRICH, ale znak ten może równie dobrze należeć do dwóch innych członków rodziny działających w tym samym czasie: ojca lub brata stryjecznego Johanna Ephraima (marzec 1707 – 22 IV 1750), syna Michaela (także złotnika). Jako probierz cechowy używał znaku z inicjałami ICD w prostokątnym polu. Dotychczas przypisano mu autorstwo drobnych przedmiotów stołowych i codziennego użytku, m.in. solniczki ( Muzeum Narodowe w Gdańsku). W Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze znajduje się monstrancja promienista z 1760 autorstwa Johanna Gottfrieda Schlaubitza, sygnowana jego znakiem probierczym.
Trzykrotnie żonaty (imiona żon nieznane): od 1728 z pierwszą żoną (pochowana 3 X 1758 w wieku 49 lat w kaplicy złotników kościoła NMP), po jej śmierci pojął kolejną (pochowana 16 VIII 1765 w wieku 33 lat tamże). O trzeciej wiadomo, iż jako wdowa po nim prowadziła warsztat w 1781. Z braku miejsca nie został pochowany w kaplicy złotników kościoła Najświętszej Marii Panny, lecz 25 IV 1780 w grobie nr 89. Zob. też złotnictwo.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 450; t. VII, s. 428.
Czihak Eugen von, Die Edelschmiedekunst früherer Zeiten in Preussen, Leipzig 1908, s. 67, 76, 79, 82, 93.
Kriegseisen Jacek, O gdańskich złotnikach w latach 1700–1816, w: ...łyżek srebrnych dwa tuziny. Srebra domowe w Gdańsku 1700–1816, Gdańsk 2007, s. 161.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 373; 2, 179.
