DWORZEC BRAMA NIZINNA
| < Poprzednie | Następne > |
DWORZEC BRAMA NIZINNA (początkowo bez nazwy, następnie określany Danzig Leege Tor – Brama Nizinna, ewentualnie Ostbahnhof – Dworzec Wschodni, Güterbahnhof (Dworzec Towarowy) Leege Tor, Gdańsk Południe; od 1945 Gdańsk–Kłodno), przy Thornscherweg 10 (ul. Toruńska). Pierwszy dworzec kolejowy w Gdańsku ( kolej), zbudowany przez Pruską Kolej Wschodnią (Preußische Ostbahn) dla obsługi odnogi (od Tczewa) linii Berlin – Kostrzyń – Krzyż – Piła – Bydgoszcz – Tczew – Królewiec ( kolej). Lokalizację w oddaleniu od centrum wymusiły władze wojskowe, wyrażając zgodę tylko na niewielki wyłom w miejskich fortyfikacjach przy bastionie Żubr (na południe od ul. Toruńskiej), tworząc Bramę Kolejową z otworami strzelniczymi i wnękami, które w razie konieczności pozwalały na zaryglowanie przejazdu żelaznymi sztabami. Była to stacja końcowa dla pociągów z Tczewa. Zaprojektowany jako dworzec czołowy (Sackbahnhof; Kopfbahnhof), w stylu neogotyckim, jako dwupiętrowy budynek z wiatą. Otwarty 5 VIII 1852; wnętrza przebudowano w latach 1871–1872.
W 1886 uzyskał połączenie tramwajem konnym ( tramwaje) z Targiem Rybnym, w 1884 z dworca poprowadzono bocznicę wzdłuż Spichlerzy, w 1893 bocznicę do Zakładów Mięsnych przy Englischer Damm (ul. Angielska Grobla). Zaprzestał przyjmowania pociągów pasażerskich 1 X 1896; jego funkcję przejął Dworzec Centralny. Obsługiwał odtąd tylko ruch towarowy. Przebudowany podczas I wojny światowej (według projektu z 1913) na biura odpraw towarowych i celnych (Güter- und Zollabfertigungs-Gebäude), pełnił czasowo funkcję Szpitala Polowego Czerwonego Krzyża.
W 1945 budynek dawnego dworca pasażerskiego uległ zniszczeniu; częściowo odbudowany przyjmował następnie transporty z repatriantami ( repatriacja ludności polskiej ze Wschodu), był też miejscem wyjazdu z Gdańsku ludności niemieckiej ( wysiedleń ludności niemieckiej w Gdańsku). W nastepnych latach wykorzystywany do ekspedycji towarowej (PKP, PSK) oraz obsługi prywatnych przesyłek kolejowych, w tym w ruchu zagranicznym, obsługiwanym przez ekspozyturę celną (odprawiano tu bagaże osób udających się na emigrację). Obsługę taboru zabezpieczała niewielka parowozownia.
Po 1995 zamknięty, wynajmowany przez PKP na działalność komercyjną. W dwóch budynkach magazynów mieściły się hurtownie, w 2007 w wyremontowanym budynku ekspedycji kolejowej powstał hostel „Bursztynek”. Od 2009 teren dworca Polskie Koleje Państwowe wystawiały na sprzedaż, w 2011 rozebrano tory prowadzące do Bramy Kolejowej, we wrześniu 2014 prawo użytkowania wieczystego do 5,5 ha za 26,15 mln zł nabyła firma deweloperska Invest Komfort Spółka Kapitałowa (z siedzibą w Gdyni). Budynki magazynów i budynek ekspedycji kolejowej (włącznie z hostelem) zaczęto rozbierać od marca 2015, zachowując objęte ochroną konserwatorską dwa budynki mieszkalne na skraju dworcowej działki, przeprowadzono badania archeologiczne. Od 2022 rozpoczęto na tym terenie budowę osiedla mieszkaniowego „Stacja Toruńska”.
5 IX 2015, z okazji 70-lecia przybycia do Gdańska pierwszych transportów z Kresów Wschodnich, odsłonięto na terenie dawnego dworca pomnik-obelisk upamiętniający przybyłych repatriantów.
