GĘBURA JAN, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
JAN GĘBURA (20 VI 1915 Połągiew, obecnie gmina Brody, woj. świętokrzyskie – 2 IX 1939 Westerplatte), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w 1939 w stopniu kaprala, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Józefa i Walerii z domu Klepacz.
Ukończył czteroklasową szkołę powszechną. W 1938 powołany do odbycia obowiązkowej czynnej służby wojskowej w 3 kompanii karabinów maszynowych III batalionu 4. Pułku Piechoty Legionów w Kielcach. 10 III 1939 ukończył pułkową szkołę podoficerską, awansowany do stopnia starszego legionisty. Wraz z 17 żołnierzami swojego pułku skierowany 15 III 1939 do służby w załodze wymiennej WST na Westerplatte, na miejsce przybył 17 marca. 1 VII 1939 awansowany do stopnia kaprala. Od 17 sierpnia w 3. drużynie I plutonu WST. Od 19 sierpnia przypisany do obsady wartowni Nr 5 i tam walczył od rozpoczęcia działań wojennych. Zginął 2 września w zgliszczach zbombardowanej wartowni. Po kapitulacji pochowany w zbiorowej mogile na Westerplatte.
W 2019 archeolodzy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, prowadzący wykopaliska na Westerplatte, odnaleźli zbiorową mogiłę polskich żołnierzy poległych w obronie WST i pochowanych w pobliżu zniszczonej wartowni Nr 5 oraz tzw. willi oficerskiej. Wśród dziewięciu szkieletów naukowcy Zakładu Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, na podstawie analizy DNA, zidentyfikowali Jana Gęburę jako szkielet oznaczony numerem 6. Uroczyście pochowany 4 XI 2022 na nowym cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte
Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1945 pośmiertnie). Wspólnie ze wszystkimi Westerplatczykami od 21 V 1998 honorowy obywatel miasta Gdańska.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Akta Komisariatu Generalnego Rzeczypospolitej Polski, sygn. 259/1068, k. 113. Rozkaz Nr 11 Komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte z dnia 17 III 1939.
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 1999.
Samól Wojciech, Lista poległych we wrześniu 1939 żołnierzy Wojska Polskiego. Załoga Westerplatte, Gdańsk 2020.
Rut Sławomir, Wojciech Samól, Jarosław Tuliszka, Westerplatczycy – lista 1939. Skład załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w Wolnym Mieście Gdańsku 1 września 1939 r., Gdańsk 2023, s. 21, 90.
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.
