GEISLER EDWARD, prorektor Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
EDWARD TADEUSZ GEISLER (29 X 1884 Warszawa – 27 X 1966 Gdańsk), prorektor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Edwarda (21 III 1854 Zgierz – 12 XII 1933 Warszawa), współwłaściciela Fabryki Maszyn „Bracia Geisler”, członka władz Gminy Ewangelicko-Augsburskiej w Warszawie, i Józefy z domu Bevensee (21 III 1863 Zbiroż, pow. Żyrardów – 22 VII 1922 Warszawa). W 1901 absolwent Szkoły Realnej w Warszawie, w latach 1901–1904 student Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. W maju 1902 aresztowany za działalność niepodległościową. W latach 1904–1906 odbył praktykę w warsztatach i Biurze Konstrukcyjnym Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Maszyn „Orthwein, Karasiński i S-ka”. Od 1906 do 1908 studiował na Politechnice Ryskiej, absolwent Wydziału Mechanicznego, inżynier technolog.
W latach 1908–1910 pracował w fabrykach w Warszawie. Od 1 maja do 31 sierpnia 1910 zatrudniony był w warsztatach fabryki „The Campbell Gas Engine Company Ltd” w Halifax, od 1 IX 1910 do 1 IV 1911 pracował w fabryce „W.H. Allen, Son and Company Ltd,” w Bedford (Anglia). W latach 1911–1915 był nauczycielem w Towarzystwie Kursów Naukowych w Warszawie, od 1 V 1911 do 1 VI 1915 pracował w Fabryce Maszyn S.A. „Bragop” w Warszawie, gdzie od 1 I 1912 do 1 VI 1915 był kierownikiem warsztatów technicznych i członkiem zarządu. W lipcu 1915, na rozkaz władz rosyjskich, został ewakuowany z Warszawy. Od 1 X 1916 do 30 XI 1917 był inżynierem konstruktorem w Fabryce Obrabiarek Towarzystwa Akcyjnego „Gerlach i Pulst” (przeniesionej z Warszawy do Charkowa), od 1 XII 1917 do 1 IX 1918 głównym inżynierem w Fabryce Pocisków w Demijewsku koło Kijowa. W latach 1911–1915 i 1918–1919 był także wykładowcą w Szkole Technicznej Wawelberga i Rotwanda w Warszawie.
Od grudnia 1918 do września 1920 był naczelnikiem Biura Technicznego Departamentu Uzbrojenia w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie, w 1920 projektantem Zbrojowni nr 2 tamże, w 1920 przedstawicielem Fabryk Obrabiarek na Niemcy i USA. W latach 1920–1921 pracował na Politechnice Warszawskiej i w Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki w Warszawie. W 1925 założył Instytut Psychotechniczny we Lwowie, którym kierował do 1939. Jednocześnie w latach 1921–1941 i 1942–1944 pracował na Politechnice Lwowskiej, od 1921 profesor nadzwyczajny, od 1923 profesor zwyczajny, od 1921 do 1941 kierownik Katedry Obróbki Metali, w 1923–1924 i 1934–1936 dziekan Wydziału Mechanicznego. W latach 1941–1942 był także nauczycielem w Szkole Budowy Maszyn we Lwowie. Doradca techniczny m.in. w 1936 fabryki „H. Cegielski i S-ka Akc.” w Poznaniu (projekt budowy filii, Fabryki Obrabiarek w Rzeszowie), Państwowej Wytwórni Uzbrojenia, Fabryki T.A. Zieleniewski i Fitzner-Gamper w Sosnowcu, w 1939 projektant fabryki samochodów „Fablok” w Nałęczowie. W latach 1931–1932 był ponadto kierownikiem Miejskich Stałych Kursów Przemysłowych we Lwowie, od 1932 do 1937 pełnił funkcję prezesa lwowskiego Aeroklubu.
W Gdańsku od września 1945, do emerytury w 1960 był pracownikiem PG. W 1953 Centralna Komisja Kwalifikacyjna do spraw Kadr Naukowych nadała mu stopień doktora nauk technicznych. W 1945 był współorganizatorem Wydziału Mechanicznego, w latach 1945–1946 prorektorem ds. spraw nauki, w 1945–1951 organizatorem i kierownikiem Katedry Budowy Obrabiarek do Metali, w 1952–1956 Katedry i Zakładu Obrabiarek do Metali na Wydziale Mechanicznym, w 1956–1960 Katedry i Zakładu Obrabiarek do Metali na Wydziale Technologii Maszyn. Jednocześnie w latach 1945–1949 był nauczycielem w Liceum Budownictwa Okrętowego w Gdańsku Conradinum, w 1947–1948 pracował też w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie, w Studium Administracyjno-Gospodarczym.
Po 1947 był projektantem warsztatów mechanicznych Fabryki Sody w Mątwach i Pakości. Projektował obrabiarki dla krajowych fabryk. Twórca szkoły naukowej lwowskiej i gdańskiej obrabiarek do metali i obróbki skrawaniem metalu. W 1950 pod jego kierunkiem skonstruowano wiertarkę promieniową „Wr 16”, produkowaną w Zakładach Przemysłu Metalowego im. J. Stalina Przedsiębiorstwo Państwowe „ZiSPO” w Poznaniu. W 1956–1960 był także doradcą technicznym Zakładów Przemysłu Metalowego H. Cegielski Przedsiębiorstwo Państwowe w Poznaniu.
Autor publikacji (w tym sześciu monografii) na temat obrabiarek, metaloznawstwa, m.in. Obrabiarki do metali i praca na nich, podręcznik dla studentów, techników i inżynierów technologów (Lwów 1923), Obróbka skrawaniem. Podręcznik dla szkół i praktyki, t. I: Skrawanie, narzędzia, sposoby mocowania (Warszawa 1948).
W latach 1926–1939 członek Instytutu Naukowej Organizacji w Warszawie, w 1927 organizator Lwowskiego Towarzystwa Kursów Technicznych, w 1920–1950 członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa (w 1957–1959 przewodniczący oddziału gdańskiego), od 1960 członek honorowy. W latach 1953–1963 członek Komitetu Budowy Maszyn Polskiej Akademii Nauk (PAN).
Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1937), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955). Jego imieniem w maju 1987 nazwano Audytorium nr 208 Wydziału Mechanicznego PG, z poświęconą jego pamięci tablicą. Żonaty był z Jadwigą z domu Leśniowską (4 X 1895 – 18 VI 1980 Gdańsk), pochowani na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej (akta osobowe).
Politechnika Gdańska 1945–1970. Księga Pamiątkowa, red. Barbara Mielcarzewicz, Gdańsk 1970, s. 208.
Barylski Adam, Profesor Edward T. Geisler, „Pismo PG”, 2013, nr 7, s. 51–55.
Rektorzy i prorektorzy Politechniki Gdańskiej 1904–2014, red. Bolesław Mazurkiewicz, Gdańsk 2014, s. 48.
