GERBER JOHANN, kaznodzieja kościoła św. Jakuba
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN GERBER (3 VIII 1728 Bahrenwalde (Bärwalde, Niedźwiedzica) koło Stegny – 14 II 1774 Gdańsk), kaznodzieja w kościele św. Jakuba na Starym Mieście w Gdańsku. Syn Heinricha (1683 – pochowany 16 II 1759 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w Gdańsku w grobie nr 161), od października 1705 studenta teologii na uniwersytecie w Rostocku, następnie w Lipsku (1708), w latach 1715–1759 pastora kościoła św. Jerzego w Ujeścisku i jego drugiej, pochowanej 23 IV 1749 w tym samym grobie w wieku 72 lat żony.
Odbył studia teologiczne w Jenie, należał do tamtejszego towarzystwa miłośników łacińskiej poezji, m.in. w 1754 wygłosił na publicznym zgromadzeniu mowę o stosunku Marcina Lutra do języka łacińskiego (w druku na sześciu wstępnych stronach dziękując imiennie wymienionym gdańskim rajcom i pastorom, w tym także swojemu ojcu), w 1755 opublikował De artis poeticae apud veteres Romanos ortu ac progressu (O powstaniu i rozwoju sztuki poetyckiej wśród starożytnych Rzymian). W 1756 został rektorem szkoły mariackiej w Gdańsku, po otrzymaniu tego stanowiska nadal utrzymywał kontakty z towarzystwem w Jenie, biorąc np. udział w dyspucie o rzymskiej satyrze. Od 1759 kandydat Ministerium Duchownego. Jego odejście w 1761 ze szkoły mariackiej tamtejsi uczniowie uczcili specjalnym wierszem. Od 1761 do 1768 kaznodzieja w szpitalnym kościele Wszystkich Bożych Aniołów, m.in. 11 III 1768 ochrzcił tu Żyda Ephraima Cohena (po chrzcie Johanna Gottlieba Hofmanna). Od 1774 do śmierci kaznodzieja w kościele św. Jakuba.
Od 1758 żonaty był z Dorotheą Elisabethą (chrzest 2 V 1738 w kościele NMP), córką rajcy gdańskiego Friedricha Gottlieba Remmersona (1710–1780). Ojciec 1/ Johanna Friedricha (chrzest 16 XII 1759 Gdańsk), 3 VI 1774 zapisanego do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, studiującego teologię dzięki stypendium fundacji Johanna Gotffrieda Diesseldorfa w 1780 w Lipsku, w 1783 w Getyndze; 2/ Christiana Michaela Nathanaela (ur. 2 I 1764 Gdańsk), 3 VIII 1778 zapisanego do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, prawnika po studiach w latach 1784–1787 także umożliwionych przez tą samą fundację stypendialną, ochmistrza w Kurlandii, oraz 3/ Augusta Samuela (3 VIII 1768 Gdańsk – 27 IV 1821), wzorem braci zapisanego 8 VII 1783 do przedostatniej klasy Gimnazjum Akademickiego, po studiach teologicznych w Królewcu w latach 1787–1791 również dzięki stypendium tej samej fundacji, nauczyciela w tamtejszym gimnazjum, od 1798 pastora, od 1814 do 1821 pastora w Wargen koło Fischhausen (po 1945 Kotielnikowo koło Primorska, Rosja), od 13 VI 1798 męża poślubionej w Królewcu Wilhelminy Augusty Amalii (1776 – 3 VI 1834 Wargen), córki prof. Johanna Hartmuta Christopha Gräfa, pastora w Katedrze Królewieckiej; 4/ Jacoba Imanuela Theodora, pochowanego w kościele św. Jakuba 24 I 1774 w wieku dwóch i pół lat.
Pochowany 3 III 1774 w kościele św. Jakuba.
Bibliografia:
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 2, Leipzig 1911/1912, s. 601.
Die Matrikel der Universität Rostock, hrsg. Adolph Hofmeister, Rostock 1901/1904, s. 60.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 356, 360, 365.
Praetorius Ephriam, Danziger Lehrer Gedächtniss…, Danzig 1760, s. 96.
Kościelak Sławomir, Kaznodzieje ewangeliccy w kościele św. Jakuba, w: Szpital i kościół św. Jakuba. 600 lat fundacji gildii szyprów w Gdańsku, Toruń 2009, s. 187.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 68.
Rühle Siegfried, Die Stipendiaten des Diesseldorfichen Stipendiums, „Danziger Familiengeschichtliche Beiträge“ Bd. 1, Danzig 1929, s. 58.
Szarszewski Adam, Szarszewski Adam, Księgi kościelne jako źrodła do badań dziejów fundacji szpitalnych, w: Między Gdańskiem a Santiago. 600-lecie konsekracji kościoła św. Jakuba fundacji szyprów w Gdańsku, Gdańsk 2015, s. 132, 134.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 2, 284.
