HÜLSEN HANS, pisarz, dziennikarz
| < Poprzednie | Następne > |
HANS von HÜLSEN (właściwie Johannes Bruno von Hülsen) (5 IV 1890 Warlubie – 14 IV 1968 Rzym), pisarz, dziennikarz. Syn Brunona (1865-1944), teologa, pastora, dyrektora gdańskiego Domu Diakonis (Westpreußisches Diakonissen-Mutterhaus) i Olgi (1869-1940), córki właściciela młyna Eduarda Schefera i Emilie z domu Liebenau. Dzieciństwo spędził w Preußisch Eylau (obecnie Bagrationowsk, obwód kaliningradzki, Rosja), od 1903 w Gdańsku, gdzie w 1910 zdał maturę. Od 1910 studiował filozofię, literaturoznawstwo i historię na uniwersytecie w Monachium, Lozannie, Berlinie i Wrocławiu. Po studiach reporter „Danziger Zeitung” i „Danziger Rundschau”, korespondent berlińskiej „Vossische Zeitung”, od 1918 komentator polityczny w dziale zagranicznym tamtejszego „Wolffs Telegraphenbüro” (WTB). W latach 1919–1933 korespondent prasy szwedzkiej, krótko sztokholmskich „Aftontidningen”, następnie przez 14 lat konkurencyjnych „Dagens Nyheter”, także jako reporter artystycznych podróży zagranicznych, głównie do Włoch. W 1930 laureat przyznawanej przez stowarzyszenie kulturalne Freie Volksbühne Berlin Nagrody Literackiej im. Gerharta Hauptmanna.
Był wśród 88 niemieckich pisarzy, którzy podpisali się pod „Deklaracją lojalności wobec Adolfa Hitlera” (Gelöbnis treuester Gefolgschaft für Adolf Hitler), opublikowaną 26 X 1933 w „Vossische Zeitung”. Szybko się zdystansował od tego stanowiska, narażając się na szykany nazistów. W związku z tym w 1934 przeniósł się do kolonii artystycznej w Szklarskiej Porębie (Mittel-Schreiberhau), pracując jako niezależny literat. Od 1938 mieszkał w Breitenau w Bawarii, w czasie II wojny światowej na pewien czas powrócił do Gdańska.
Po II wojnie światowej reporter tzw. norymberskiego procesu ministerstw dla Radia Monachium, następnie dla Der Nordwestdeutsche Rundfunk (NWDR) oraz Der Norddeutsche Rundfunk (NDR) w Rzymie, gdzie ostatecznie osiadł w 1951 i zainteresował się tematyką antyczną. Autor około 30 powieści, w których występują motywy związane z Gdańskiem. Praca Das aufsteigende Leben (Awans życiowy; 1911) została osnuta na biografii nadburmistrza Clemensa Gottleba Delbrücka. Powieść przybliża stosunki w Gdańsku na początku XX wieku, ale tylko w Gdańsku została zauważona. Również inne jego powieści historyczne i współczesne, a także nowele z gdańskim motywem, jak Corinna czy Abigail op'ten Haage (Abigail w Hadze; w: tegoż, Versprengte Edelleute (Rozproszeni szlachcice), 1919), Fortuna von Danzig (Fortuna Gdańska; 1924), Schmiede des Mannes (Kowale ludzi; 1935), nie spotkały się w niemieckim obszarze językowym z większym zainteresowaniem. Dla badaczy dziejów i kultury Gdańska stanowią materiał porównawczy. Był także autorem wydanej we Wrocławiu powieści o powstaniu styczniowym: Rebelion (Bunt; 1915). Z bogatej spuścizny literackiej dużą wartość ma korespondencja z Tomaszem Mannem i biografia Gerharda Hauptmanna. Walory poznawcze mają też prace specjalistyczne, m.in. Römische Funde (Rzymskie odkrycia; 1960). W Gdańsku w 1941 opublikował swoje wspomnienia Die Wendeltreppe. Geschichte aus meinem Leben (Spiralne schody. Wspomnienia z mojego życia), pozostawił też wspomnienia z czasów młodości Der Kinderschrank (Dziecięca szafa; Monachium 1946).
Od 1915 żonaty był z Ilse Reicke (4 VII 1893 Friedenau – 14 I 1989 Fürth), najstarszą z czwórki dzieci Georga Reicke (26 XI 1863 Królewiec – 7 IV 1923 Berlin), prawnika, asesora konsystorialnego Naczelnej Kościelnej Rady Ewangelickiej (Oberkirchenrat) w Gdańsku, później rady konsystorza w Berlinie i wiceburmistrza tego miasta, oraz poślubionej mu 27 V 1890 w Gdańsku malarki Sabiny z domu Kolscher (10 VI 1865 – 23 VIII 1945). Żona Ilse była doktorem filozofii, docentem na Lessing-Hochschule w Berlinie-Charlottenburgu, pisarką, dziennikarką i feministką, delegatką Miejskiego Związku Stowarzyszeń Kobiecych w Berlinie na Międzynarodowe Kongresy Kobiet (Waszyngton 1925, Paryż 1926, Berlin 1929), od 1933 członkinią założonej przez Josepha Goebbelsa rządowej Izby Pisarzy Rzeszy (Reichsschrifttumskammer, RSK), stopniowo jednak dystansującą się od nazizmu, w 1945 przyjętą na członka honorowego powojennego Berliner Frauenbund (Berliński Związek Kobiet), zaś w 1951 Niemieckiej Rady Kobiet (Der Deutsche Frauenrat, DF). Miał z nią trzy córki, od 1930 w separacji, od 1935 rozwiedziony; do usamodzielnienia się córki pozostały przy matce. Po raz drugi ożenił się w 1941 w Gdańsku z Charlotte-Luise (ur. 1907) z domu Mitschke, z którą miał syna i córkę.
