HACKI MICHAŁ ANTONI, opat oliwski
| < Poprzednie | Następne > |
w Oliwie
MICHAŁ ANTONI HACKI (Hagi; około 1620 Chojnice – 4 III 1703 Oliwa), opat oliwski. Syn mieszczanina z Chojnic Jana Piotra Hacke (zm. 1656) i Barbary, córki gdańskiego malarza Hermana Hana, starszy brat jezuity Jana Franciszka Hackiego. Na chrzcie otrzymał imię Antoni, imię Michał przyjął w zakonie.
Po ukończeniu szkoły jezuickiej w Chojnicach przez cztery lata przebywał w Kolegium Jezuitów w Braniewie. W 1644 wstąpił do klasztoru cystersów w Oliwie, 14 X 1646 złożył profesję zakonną. W 1647 wysłany na studia teologiczne do Braniewa, gdzie prawdopodobnie studiował też muzykę (przypisuje się mu kompozycję Gloria in excelsis Deo).
W 1655, w obliczu wojny polsko-szwedzkiej, wraz z czterema innymi zakonnikami oliwskimi został wysłany drogą morską do Belgii, 11 III 1656 w katedrze w Antwerpii przyjął święcenia kapłańskie. Następnie studiował w Rzymie, gdzie uzyskał doktorat i gdzie 16 II 1663 dekretem papieża Aleksandra VII został powołany na notariusza i sędziego duchownego polskiej i pruskiej prowincji cysterskiej. W latach 1665–1673 był kapelanem byłej szwedzkiej królowej Krystyny (w chwili objęcia przez niego tego urzędu przebywającej w Rzymie), sprawował przy niej świecki urząd tzw. jałmużnika królewskiego (odpowiedzialnego za wspieranie ubogich), z rekomendacji królowej został opatem tytularnym opactwa w Kołbaczu na Pomorzu Zachodnim (godność honorowa, opactwo w Kołbaczu zlikwidowano w połowie XVI wieku). W 1668 był orędownikiem wyboru Krystyny na królową Polski.
W 1672 brał udział w cysterskiej kapitule generalnej w opactwie Cîteaux (Francja) jako reprezentant prowincji polskich i pruskich, wniósł podczas niej sprawę wszczęcia procesu beatyfikacyjnego opata oliwskiego Adama Trebnica, zmarłego w 1630 w opinii świętości. W latach 1674–1683 był tajnym sekretarzem króla polskiego Jana III Sobieskiego (oficjalnie pełnił urząd ochmistrza paziów na dworze królewskim), współtwórcą siatki kontrwywiadowczej, która między innymi wykryła w 1681 francusko-brandenburski spisek przeciw królowi, a także zdemaskowała antykrólewską działalność podskarbiego Jana Andrzeja Morsztyna (który w 1683 uciekł do Francji). Zajmował się między innymi rozszyfrowywaniem korespondencji ambasady francuskiej w Warszawie. Korespondencja ta przechodziła przez Gdańsk i była otwierana przez dyrektora poczty w Gdańsku.
W 1683 był z królem pod Wiedniem; po bitwie z Turkami wysłany z poufną misją do cesarza Leopolda i w sprawie planów małżeńskich królewicza Jakuba Sobieskiego z córką cesarza. Równolegle zarządzał opactwem w Oliwie, od 1680 jako koadiutor opata, od 14 XII 1683 wolą króla jako opat oliwski, mimo protestów stanów pruskich (opatem mógł zostać tylko szlachcic). Ufundował część barokowego wyposażenia klasztoru i kościoła (zwłaszcza ołtarz główny). Uruchomił klasztorną drukarnię, która za jego życia została liczącą się oficyną, uzyskał dla klasztoru fragmenty relikwii św. Oliwy, znajdujące się w Anagni (Włochy). W 1685 mianowany przez króla komisarzem gdańskiej i elbląskiej komory celnej. W latach 1692–1695 oficjał gdański i pomorski.
W 1696 oskarżony przez Francuzów o próbę otrucia umierającego Jana III Sobieskiego. W 1697 udzielił w dobrach klasztornych gościny kandydatowi do korony polskiej Ludwikowi Bourbonowi księciu Conti (konkurentowi Augusta II do korony, pokonanemu pod Oliwą 9 XI 1697 przez wojska polskie i saskie). Autor m.in. utworu z 1692 będącego panegirykiem na cześć Gdańska, znakomitego portu, oraz zamieszkujących go uczonych i ludzi sztuki (Apollo heroicus & lyricus diversas primorum orbis christiani capitum (Olivae 1692)).
