HOHENZOLLERN FRIEDRICH WILHELM VICTOR
| < Poprzednie | Następne > |
(al. Grunwaldzka)
FRIEDRICH WILHELM VICTOR HOHENZOLLERN, inaczej Wilhelm von Preußen (6 V 1882 Poczdam – 20 VII 1951 Hechingen), najstarszy syn cesarza Rzeszy Niemieckiej Wilhelma II (1859–1941) i jego żony Augusty Wiktorii (1858–1921), następca tronu (kronprinz). W 1899 uzyskał od ojca pierwszy patent oficerski, w 1913 pułkownik, w 1916 generał piechoty (generał broni). W latach 1901–1903 studiował ekonomię i prawo państwowe na uniwersytecie w Bonn.
6 V 1905 zawarł małżeństwo z księżniczką Cecilie Auguste Mecklemburg-Schwerin (20 IX 1886 Schwerin – 6 V 1954 Bad Kissingen). Miał z nią czterech synów i dwie córki: Wilhelma Friedricha (4 VII 1906 Poczdam – 26 V 1940 Nivelles, z ran odniesionych podczas kampanii francuskiej), Ludwiga Ferdinanda (9 XI 1907 Poczdam – 25 IX 1994 Brema), Huberta Karla (1909–1950), Friedricha Georga (1911–1966), Alexandrę Irenę (1915–1980, z zespołem Downa), Cecilię Victorię (1917–1975).
Po rezygnacji ojca 15 IX 1911 został honorowym szefem (faktycznymi dowódcami byli zawodowi oficerowie) 1. pułku huzarów (Leibhusaren-Regiment) w Gdańsku, wcześniej 25 X 1909 honorowym szefem 2. pułku tej jednostki została jego najmłodsza siostra, księżniczka Victoria Louisa (1892–1980). W Gdańsku zamieszkał z rodziną w wynajętej, obecnie nieistniejącej willi (pałacyk obok gmachu obecnej poczty) przy Hauptstraße 98 (al. Grunwaldzka). Część jego świty zajęła kwatery w sąsiednich domach 96 i 97. Właścicielem willi była mieszkająca w Quedlinburgu wdowa po poruczniku pułku huzarów Gustavie von Dippe. Przed przybyciem kronprinza przeprowadzono na koszt państwa remont i adaptację budynku. Wyposażenie przygotowano pod kierunkiem gdańskiego jubilera Carla Stumpfa. Przed willą stanął posterunek wojskowy. W willi zamieszkał 16 IX 1911, wcześniej, 12 września, przybyła tam żona z dziećmi i służbą.
15 X 1912 dekretem cesarza jego imieniem nazwano nowe Gimnazjum Realne we Wrzeszczu (Kronprinz-Wilhelm-Realgymnasium) przy Falkweg 7 (ul. Topolowa). Uczestniczył z małżonką i miejscowymi władzami w uroczystym otwarciu szkoły. W 1913 władze Sopotu odkupiły od architekta Adolpha Bielefeldta nowo wzniesioną nadmorską willę przy obecnej ul. Haffnera 100 i ofiarowały kronprinzowi na rezydencję (obecnie pensjonat Magnolia). Para książęca z dziećmi przeniosła się do niej z Wrzeszcza latem 1914, mieszkali tam do 1918.
W 1913, awansowany do stopnia pułkownika i mianowany przez cesarza Wilhelma II członkiem Sztabu Generalnego Cesarstwa Niemieckiego, powrócił do Berlina. Podczas I wojny światowej generał w Naczelnym Dowództwie. Był przedstawicielem cesarza w dowództwach jednostek wojskowych, wizytował żołnierzy na froncie, odwiedzał szpitale wojskowe, fabryki broni. Razem z żoną uczestniczył 31 VII 1916 w poświęceniu nowego luterańskiego kościoła Chrystusa Króla we Wrzeszczu przy Bärenweg (ul. Mickiewicza), zbudowanego w części z funduszy przekazanych przez rodzinę cesarską. Nazwy Kronprinz nosiły ulice w Gdańsku (obecna ul. Wita Stwosza) oraz Sopocie (obecna południowa część ul. Armii Krajowej).
Po abdykacji ojca 9 XI 1918 i jego wyjeździe do Holandii, 1 I 1919 ogłosił rezygnację z następstwa po ojcu, po czym wyjechał do Holandii, gdzie został internowany przez królową Wilhelminę. W 1923 powrócił do Niemiec, mieszkał w pałacyku Cecilienhof w Poczdamie (gdzie w sierpniu 1945 spotkali się przywódcy zwycięskich mocarstw: USA, ZSRR, Wielkiej Brytanii i Francji). W 1932 nie przyjął, wobec sprzeciwu ojca, wstępnej propozycji kandydowania na prezydenta Niemiec, następnie odmówił wstąpienia do partii nazistowskiej i wycofał się z życia politycznego. 4 V 1945 zatrzymany przez żołnierzy francuskich w Austrii. Po 1945 więziony w areszcie domowym przez Francuzów na zamku rodowym Hohenzollernów w Hechingen koło Tybingi (Tübingen). Tam też spędził ostatnie lata życia i został pochowany. Był miłośnikiem i popularyzatorem różnych dyscyplin sportowych. Ufundowany w 1908 Puchar Kronprinza dla piłkarskiego mistrza Niemiec do dziś jest wręczany jako Puchar Niemiec. Zarzucano mu brak zainteresowań sprawami państwa, dbanie o własne wygody, przesadną eleganckość, zamiłowanie do kobiet, koni i samochodów. Zmarł na atak serca.
