IGAR STANISŁAW, aktor, reżyser
| < Poprzednie | Następne > |
STANISŁAW IGAR (właściwie Czesław Kubiak) (14 VII 1918 Płock – 29 XII 1987 Kraków), aktor teatralny i filmowy, reżyser, pedagog. W czasie II wojny światowej słuchacz konspiracyjnego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie. W 1952 zdał aktorski egzamin eksternistyczny. Zadebiutował jako aktor rolą Radosta w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry w reżyserii Zygmunta Bończy-Tomaszewskiego (premiera 8 III 1945) w Teatrze Popularnym w Warszawie, w którym występował do września 1945.
Od października 1945 do 25 IX 1949 grał w Teatrze Miejskim im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Brał udział w próbach do pierwszego spektaklu wystawionego w tym teatrze w języku polskim – Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej w reżyserii Artura Młodnickiego (premiera 17 XI 1945; w samym przedstawieniu nie wystąpił). 9 II 1946 w Ślubach panieńskich zadebiutował jako reżyser. W Olsztynie prowadził spotkania i imprezy kulturalne, m.in. reżyserując we wrześniu 1946 widowisko Gody Wiosenne. Utworzył też Teatr Młodych im. Michała Kajki, którego był reżyserem i aktorem; teatr wystawił trzy sztuki: Stefek Jacquesa Deval’a (premiera w listopadzie 1946), Gałganek (tu pod tytułem Świderek) Dario Niecodemiego (premiera 7 III 1947) oraz Ciotka Karola (kwiecień 1947), na czym zakończył działalność.
Od 26 IX 1949 do 1952 nadal aktor Teatru im. Stefana Jaracza, poszerzonego o scenę w Elblągu (m.in. występował jako Leporello w Trzech geniuszach Aleksandra Puszkina w reżyserii Stanisława Milskiego, premiera 16 XI 1949). W latach 1952–1967 występował w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu (m.in. tytułowa rola w Sprawie Dantona Stanisławy Przybyszewskiej w reżyserii Jerzego Krasowskiego 11 II 1967) i równolegle w 1959-1965 w tamtejszym Teatrze Rozmaitości (m.in. Terezjasz w Królu Edypie Sofoklesa w reżyserii Marii Dzieduszyckiej 6 VI 1964). W latach 1958–1961 pracował także w tym drugim teatrze jako reżyser (m.in. Proces w Salem Arthura Millera, 28 III 1961).
W latach 1967–1978 aktor Teatru Wybrzeże w Gdańsku, w 1979–1984 Teatru im. Juliusza Słowackiego Krakowie (ostatnia rola – Heliogabal w Irydionie Zygmunta Krasińskiego w reżyserii Mikołaja Grabowskiego 12 XI 1983). Wyreżyserował także Zemstę Aleksandra Fredry w Teatrze Ludowym w Krakowie-Nowej Hucie (28 V 1983).
Występy w Teatrze Wybrzeże zainaugurował rolą tytułową w spektaklu Jegor Bułyczow i inni Maksyma Gorkiego w reżyserii Piotra Paradowskiego (premiera 11 XI 1967). Grał w wielu znaczących przedstawieniach, m.in.: Lorda Hastingsa w Ryszardzie III Szekspira w reżyserii Tadeusza Minca (10 II 1968), Starego Poetę w Rzeczy listopadowej Ernesta Brylla w reżyserii Marka Okopińskiego (23 XI 1968), Leopolda Blooma w Ulissesie Jamesa Joyce’a w reżyserii Zygmunta Hübnera (14 II 1970), Pozza w Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (30 V 1970), Pana Biedermanna w Biedermann i podpalacze Maxa Frischa w reżyserii Stanisława Różewicza (29 XI 1975). Przed przeniesieniem do Krakowa zagrał Wernyhorę w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (20 XI 1976). W Teatrze Muzycznym w Gdyni wyreżyserował spektakl Nie kłam kochanie Tadeusza Kierskiego (6 VII 1972).
Wykładowca w Studio Teatralnym przy Państwowych Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu (1955–1958), w Studio Kulturalno-Oświatowym Uniwersytetu Wrocławskiego (1966–1967), Studio przy Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej w Gdyni (1969–1971) oraz na Wydziale Aktorskim i Reżyserii Dramatu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie (1979–1987): 10 V 1982 reżyserował dyplomowe przedstawienie tej szkoły, Iwona, księżniczka Burgunda Witolda Gombrowicza, w Teatrze im. Ludwika Solskiego w Tarnowie.
Zagrał w wielu filmach i serialach, m.in.: Mówcę w Trzech startach w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich (debiut; premiera 25 X 1955), fryzjera w Irena do domu! Jana Fethke (1955), Don Gaspara Soareza w Rękopisie znalezionym w Saragossie Wojciech Hasa (1964), lekarza w 5. odcinku Podróży za jeden uśmiech Stanisława Jędryki (1971), Coco w Znikąd donikąd Kazimierza Kutza (1975), Jana XXII w Tylko Beatrycze Stefana Szlachtycza (1976), ministra w Bliźnie Krzysztofa Kieślowskiego, kupca Evalda w 4. odcinku Znaku orła Huberta Drapelli (1977), Aleksandra Suliechina - mistrza szachowego, Gaborsky’ego - właściciel autosalonu, Komisarza Rajczaka i Johna O'Roneya w Paradzie oszustów Grzegorza Lasoty (1977), Profesora Pataszyckiego w Zmorach Wojciecha Marczewskiego (1980), Doktora di Materę w 12. odcinku Królowej Bony Janusza Majewskiego (1980), cadyka Roowa Radomskera w Hotel Polan und seine Gäste (NRD, 1982), Apfelgruna w Austerii Jerzego Kawalerowicza (1983), Rzemieślnika w O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji Piotra Szulkina (1984). W filmie Andrzeja Wajdy Ziemia obiecana (1975) starał się o rolę Hermana Bucholca. Ostatecznie angaż otrzymał Andrzej Szalawski, a on zagrał Grünspana, rolę uważaną za jego najwybitniejszą kreację filmową.
W Teatrze Telewizji zagrał m.in. w spektaklach Kłótnia Mikołaja Gogola w reżyserii Kazimierza Łastawieckiego (premiera 4 IV 1969), Huragan Helmuta Mullera w reżyserii Jerzego Afanasjewa (13 X 1975), Jesteś moją różą Bo Skölda w reżyserii Michała Hermana (21 VI 1976), Miniatury kobiece Antoniego Czechowa w reżyserii Aleksandra Berlina (2 X 1977) i Świadek oskarżenia Raymonda Chandlera w reżyserii Marka Piestraka (11 XII 1980).
W Teatrze Polskiego Radia zadebiutował rolą Tomasza Wrocławczyka w słuchowisku Opowieść o wrocławskim Sowizdrzale Romana Zagórskiego w reżyserii Zofii Pieńkiewicz-Malanowskiej (premiera 19 III 1953). Grał w przeszło 30 spektaklach, m.in. Brata Makarego w Siedmiu zacnych grzechach głównych Tadeusza Kwiatkowskiego w tej samej reżyserii (22 IX 1955), Sąsiada w Dziewczynie z wiatru Ewy Szumańskiej także w tej samej reżyserii (6 V 1958), Iwana Matwiejewicza w Krokodylu Fiodora Dostojewskiego w reżyserii Malwiny Szczepkowskiej (10 IX 1968), Generała Eberhardta w Dzwonach zwycięstwa Stanisława Goszczurnego w reżyserii Jan Bołgatego (29 VIII 1971) czy Sędziego w Janie Wandelaar Jana de Hartoga w reżyserii Kazimierza Radowicza (24 V 1972).
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1976). Uhonorowany nagrodą za rolę Majora Trausena w przedstawieniu Skandal w Hellbergu Jerzego Broszkiewicza w Teatrze Rozmaitości we Wrocławiu na III Wrocławskim Festiwalu Teatralnym (1962), Nagrodą Towarzystwa Miłośników Wrocławia za rolę Króla w przedstawieniu Martwa królewna (1965), nagrodą za rolę Kardynała w Maleńkiej Alicji Edwarda Albee'ego w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku na XIII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu (1971), „Orderem Stańczyka” miesięcznika „Litery” (1971), nagrodą za rolę Rożnowskiego w przedstawieniu Sto rąk, sto sztyletów Jerzego Żurka w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie na XXI Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu (1980).
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (wojskowy przy ul. Prandoty) w Krakowie.
