JÓŹWIAKOWSKA JAROSŁAWA, lekkoatletka
| < Poprzednie | Następne > |
JAROSŁAWA JÓŹWIAKOWSKA (po mężach Bieda-Ringer-Zdunkiewicz) (ur. 20 I 1937 Poznań), sportowiec, lekkoatletka (biegi, głównie skok wzwyż), siatkarka, olimpijka, pierwsza Polka, która w skoku wzwyż pokonała wysokość 170 cm. Jedna z trzech córek zecera Władysława i Stefanii z domu Kędzia. Podczas II wojny światowej wykwaterowana z poznańskiego mieszkania z rodziną mieszkała między innymi w Krakowie, Bukowskiej Woli, Bukowinie Tatrzańskiej. Po wojnie wróciła do Poznania, absolwentka tamtejszej szkoły podstawowej i V Liceum Ogólnokształcącego. W 1960 ukończyła Wydział Morski Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie ( Uniwersytet Gdański), magister ekonomii. Zawodniczka AZS Poznań (1952–1954), AZS Gdańsk (1955–1960), AZS Kraków (1961–1969).
W kwietniu 1953 w Poznaniu podczas zawodów otwarcia sezonu w skoku wzwyż uzyskała wynik 140 cm, w czerwcu 1953 zajęła drugie miejsce w skoku wzwyż (144 cm) na ogólnopolskiej Spartakiadzie Młodzieży Szkolnej, w tym samym miesiącu na Mistrzostwach Akademickich Polski była trzecia w biegu na 80 m przez płotki. 27 IX 1953 w Poznaniu brała udział jako reprezentantka Poznania w meczu o Puchar Miast z reprezentacją Warszawy, Gdańska, Wrocławia i Krakowa, była trzecia w biegu na 80 m przez płotki (12,8). W maju 1954 ustanowiła rekord Polski juniorek w skoku wzwyż (150 cm), w lipcu na Akademickich Mistrzostwach Polski zajęła czwarte miejsce w skoku w dal (503 cm) i w skoku wzwyż (139 cm), w sierpniu była czwarta na mistrzostwach Polski juniorów w biegu na 80 m przez płotki.
Rozpoczynając studia w Gdańsku, grała w latach 1956–1960 w gdańskim AZS w zespole siatkarskim (między innymi z Krystyną Krupą) i uprawiała lekkoatletykę, której ostatecznie się poświęciła. W 1958 wraz z zespołem siatkarskim AZS Gdańsk wywalczyła awans do I ligi, w sezonie 1958/1959 zajęła z zespołem ostatnie, dwunaste miejsce i spadła do II ligi, w 1960 wywalczyła ponowny awans do I ligi. W lipcu 1955 (już w AZS Gdańsk) była akademicką mistrzynią Polski w skoku wzwyż (145 cm) i wicemistrzynią w biegu na 80 m przez płotki, w sierpniu 1955 brązową medalistką Mistrzostw Polski juniorów w biegu na 80 m przez płotki. Jeszcze w styczniu 1956 została włączona w skład kadry narodowej juniorów w biegu na 80 m przez płotki.
We wrześniu 1956 zdobyła niespodziewanie (poziom konkursu był bardzo niski) brązowy medal na Mistrzostwach Polski w skoku wzwyż, zaliczając wysokość 146 cm i przegrywając wicemistrzostwo Polski w dodatkowej serii skoków. Od tego czasu poświęciła się tej dyscyplinie, będąc jedną z pierwszych polskich lekkoatletek stosujących styl przerzutowy, a nie nożycowy. W tym samym roku poprawiła rekord Polski juniorów w skoku wzwyż (148 cm, poprzedni ustanowiła Elżbieta Duńska-Krzesińska w 1951). 14 V 1957 na zawodach Sopocie pobiła swój ówczesny rekord życiowy i rekord AZS – 153 cm. Poprawiła ten wynik 26 V 1957, gdy również w Sopocie wygrała w Pucharze Ziem Nadbałtyckich i Nadodrzańskich (155 cm). W czerwcu 1957 zajęła piąte miejsce (155 cm) w Memoriale Kusocińskiego, w 1958 była również piąta (155 cm). W 1957 zdobyła złoty medal w skoku wzwyż na Akademickich Mistrzostwach Polski (152 cm, atakowała wysokość 155 cm, trzykrotnie strąciła).
Dopiero od tego sukcesu przydzielono jej specjalnego trenera. Została powołana do reprezentacji Polski na mecz z Czechosłowacją, który odbył się 30 VI 1957 (56:49, drugie miejsce z wynikiem 155 cm). We wrześniu 1957 zdobyła brązowy medal na Akademickich Mistrzostwach Świata w Paryżu (155 cm) oraz swój pierwszy tytuł mistrzyni Polski w skoku wzwyż (154 cm). W 1958 była wicemistrzynią AZS w skoku wzwyż (155 cm, zawody rozgrywano w obsadzie międzynarodowej).
3 VI 1958 podczas mitingu w Gdańsku skokiem na wysokość 160 cm wyrównała rekord polski Elżbiety Duńskiej-Krzesińskiej, 9 VI 1958 zdobyła tytuł mistrzyni w skoku wzwyż (158 cm) okręgów Gdańsk–Bydgoszcz–Olsztyn. 9 VIII 1958 na zawodach w Poznaniu wygrała skok wzwyż, ustanawiając nowy rekord Polski (162 cm). W 1958 była mistrzynią okręgów (dzielnic) Gdańsk–Bydgoszcz–Olsztyn–Koszalin (158 cm). W maju 1959 roku zdobyła tytuł mistrzyni Wybrzeża w skoku wzwyż: 162 cm (wyrównała własny rekord Polski). 30 V 1959 (podczas trójmeczu Bydgoszcz–Gdańsk–Koszalin) poprawiła rekord Polski – 163 cm, była też druga w biegu na 80 m przez płotki. W 1954 został mistrzynią Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie w skoku wzwyż (140 cm) i w skoku w dal (489 cm) oraz wicemistrzynią w pchnięciu kulą.
20 VI 1959 podczas zawodów o wejście do II ligi lekkoatletycznej (AZS, LZS Morze, Arka Gdynia) ponownie poprawiła rekord Polski w skoku wzwyż – 164 cm. 28 VI 1959 w meczu Polska Zachodnia – Rosyjska Socjalistyczna Federacyjna Republika Radziecka (44:84) po raz kolejny ustanowiła rekord Polski – 165 cm. Podczas Mistrzostw Polski w Gdańsku ( stadion przy ul. Traugutta) 21 VIII 1959 zdobyła złoty medal w skoku w dal i ponownie poprawiła rekord Polski (166 cm). Po raz kolejny ustanowiła rekord 21 IX 1959 w Bydgoszczy w meczu Polska–NRD (94:111) – 167 cm (rekord świata wynosił wówczas 184 cm). We wrześniu 1959 startowała na Uniwersjadzie w Turynie, zajmując trzecie miejsce (161 cm).
W czerwcu 1960 zajęła drugie miejsce w Memoriale im. Kusocińskiego w skoku wzwyż (160 cm). W tym samym roku była mistrzynią Wybrzeża w biegu na 80 m przez płotki (12,1), w skoku wzwyż (160 cm) oraz po raz trzeci mistrzynią Polski w skoku wzwyż (160 cm). 8 V 1960 roku w Spale pobiła rekord Polski – 168 cm, wyrównała go 26 czerwca.
Na Igrzyskach Olimpijskich (IO) w Rzymie w 1960 (25 sierpień – 11 wrzesień) na piętnaście zawodniczek w eliminacjach była trzynasta. Wysokość 155 cm opuściła (spotykając się z dezaprobatą trenera Jana Mulaka), 160 cm zaliczyła w pierwszej próbie, podobnie jak 165 cm, czyli minimum pozwalające dojść do finału. Jej awans stanowił zaskoczenie (polskie władze sportowe wykupiły dla niej lotniczy bilet powrotny do kraju na dzień po eliminacjach). W finale w pierwszej próbie zaliczyła wysokość 168 cm (wysokość tę pokonały jeszcze tylko cztery zawodniczki). W drugiej próbie przeszła wysokość 171 cm (wraz z nią trzy inne zawodniczki), nie przeszła wysokości 173 cm, zdobywając srebrny medal razem z Angielką Dorothy Shirley (złoto zdobyła Iolanda Balaș z Rumunii, skacząc 173 cm, brązowego medalu nie przyznano). Bezpośrednio po IO 18 IX 1960 w nieoficjalnym spotkaniu reprezentacji Warszawa–Londyn (51:55) wygrała w skoku wzwyż (170 cm), wyprzedzając Dorothy Shirley (167 cm).
22–23 X 1960 startowała w Kownie w spotkaniu Polska Północna – Litwa (168:164), wygrywając skok wzwyż (155 cm) i zajmując trzecie miejsce w biegu na 80 m przez płotki (12,8). Zwyciężała też w wielu międzynarodowych mitingach, między innymi 8 X 1957 w Krywałdzie w zawodach z udziałem zawodniczek NRD (159 cm). Była także reprezentantką Gdańska, między innymi 29 IX 1958 w spotkaniu Kowno–Gdańsk (200:134), kiedy wygrała skok wzwyż (150 cm).
29 X 1960 wyszła za mąż za Macieja Biedę (1935–2005), zawodnika AZS Kraków (głównie skok o tyczce), następnie trenera polskiej kadry skoczkiń wzwyż, i opuściła Wybrzeże. W barwach AZS Kraków była mistrzynią Polski w skoku wzwyż w latach 1961, 1962, 1964, 1965 i 1966 – w sumie ośmiokrotnie. W 1964 po raz ostatni ustanowiła rekord Polski – 175 cm. Po raz drugi brała udział w Igrzyskach Olimpijskich w Tokio w 1964 roku, w finale zajęła dziesiąte miejsce (na piętnaście zawodniczek) z wynikiem 171 cm. W 1966 takim samym rezultatem zdobyła brązowy medal na Mistrzostwach Europy w Budapeszcie. W latach 1957–1966 wystąpiła 35 razy w reprezentacji Polski (osiem zwycięstw indywidualnych). Rekord Polski w skoku wzwyż wyrównywała i poprawiała w sumie piętnaście razy (w tym trzy razy w Gdańsku i raz w Sopocie), po raz ostatni 16 VII 1964 roku w Warszawie – 175 cm. 14 VII 1963 w Krakowie uzyskała rekord życiowy w biegu na 80 m przez płotki – 11,3, a 13 VI 1965 w Krakowie ustanowiła rekord życiowy w skoku w dal – 566 cm.
Po zakończeniu kariery sportowej wróciła na Wybrzeże, pracowała w Cepelii, następnie w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich w Cetniewie, między innymi jako zastępca dyrektora do spraw eksploatacji, następnie prowadziła butik w Rumi, pracowała też jako ekonomistka w gdańskim browarze Heweliusz. Mieszkała w Gdyni, na emeryturze zamieszkała w Nowych Prusach koło Czerska (Bory Tucholskie). Do 2019 regularnie uprawiała narciarstwo zjazdowe (głównie w Alpach i Pirenejach).
Odznaczona między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, dwukrotnie medalem „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”, złotym medalem Polskiego Komitetu Olimpijskiego (2010), medalem „Za zasługi dla gdańskiego sportu” (2018), medalem „De nihilo nihil fit” („Nic nie powstaje z niczego”) za wybitne osiągnięcia sportowe oraz wkład w rozwój sportu w województwie (2022), uhonorowana tytułem Zasłużonej Mistrzyni Sportu. W plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” na najlepszego sportowca Wybrzeża za rok 1960 zajęła trzecie miejsce. W 2009 w plebiscycie „90-lecia Polskiego Związku Lekkiej Atletyki” została uznana za najlepszą polską skoczkinię wzwyż w historii. 3 VII 2022 odsłoniła swoją gwiazdę w Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie.
