JĘDRUSIK KALINA, aktorka
| < Poprzednie | Następne > |
KALINA JĘDRUSIK (5 II 1930 Gnaszyn (obecnie dzielnica Częstochowy) – 7 VIII 1991 Warszawa), aktorka teatralna, filmowa i kabaretowa. Córka Henryka Jędrusika (1895–1972), nauczyciela i w latach 1938–1939 senatora II Rzeczypospolitej, oraz jego drugiej żony, Zofii z domu Kuklińskiej (1900–1985). Siostra przyrodnia Zofii Pohoreckiej-Szczepańskiej (1923– 2009) z pierwszego małżeństwa ojca i Macieja Jędrusika (ur. 19 III 1958 Warszawa), profesora geografii Uniwersytetu Warszawskiego, z trzeciego małżeństwa ojca z Anną z domu Czekajewską (1921–1985).
Do wybuchu II wojny światowej ukończyła cztery klasy Siedmioklasowej Publicznej Szkoły Powszechnej im. Gabriela Narutowicza w Gnaszynie, edukację kontynuowała na tajnych kompletach. W 1949 ukończyła I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Częstochowie, w 1953 – Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie, gdzie studiowała m.in. ze Zbigniewem Cybulskim, Bogumiłem Kobielą i Leszkiem Herdegenem.
Razem z Lidią Zamkow przyjechała do Teatru Wybrzeże w Gdyni, gdzie pracowała w latach 1953–1954. Debiutowała dobrze przyjętą przez krytykę rolą Katii w Barbarzyńcach Maksyma Gorkiego w reżyserii Lidii Zamkow (premiera 16 XII 1953). „Inteligencję wykonawczą” pokazała jako Kamila w Nie igra się z miłością Alfreda de Musseta w reżyserii Hugona Morycińskiego (10 IV 1954). W Teatrze Wybrzeże zagrała jeszcze Larysę Dmitriewnę w Pannie bez posagu Aleksandra Ostrowskiego w reżyserii Łazarza Kobryńskiego (23 X 1954).
Od 1955 mieszkała w Warszawie, do końca życia związana z tamtejszymi teatrami. Zagrała m.in. Polly w Operze za trzy grosze Bertolta Brechta w reżyserii Konrada Swinarskiego (23 X 1958; Teatr Współczesny), Katarzynę w Poskromieniu złośnicy Williama Shakespeare’a w reżyserii Zbigniewa Bogdańskiego (11 II 1977; Teatr Rozmaitości), baronową Aurorę Dudevant (George Sand) w Lecie w Nohant Jarosława Iwaszkiewicza w reżyserii Wojciecha Solarza (20 XII 1977; Teatr Rozmaitości), Katarzynę II w Termopilach polskich Tadeusza Micińskiego w reżyserii Andrzeja Marii Marczewskiego (16 X 1982; Teatr Rozmaitości) czy Pannę Anielę w Damach i huzarach Aleksandra Fredry w reżyserii Andrzeja Łapickiego (25 XII 1986; Teatr Polski).
Brała udział w wielu spektaklach Teatru Telewizji (debiutowała w 1958 jako Agnieszka w sztuce Apollo z Bellac Jeana Giradoux w reżyserii Adama Hanuszkiewicza, znakomite recenzje zebrała w 1972 za adaptację Śniadania u Tiffany'ego Trumana Capote, którą pod tytułem Sceny z życia Holly Golightly specjalnie dla niej przygotował jej mąż, Stanisław Dygat, reżyserował Kazimierz Kutz, muzykę do śpiewanej przez nią ballady "Ja nie chcę spać, ja nie chcę umierać" skomponował Krzysztof Komeda). W latach 1957-1985 zagrała w 56 spektaklach Teatru Polskiego Radia (ostatnią rolą była Julia Tomasik w Szalonej lokomotywie Witkacego w reżyserii Wandy Laskowskiej).
Kunszt aktorski zaprezentowała w licznych rolach filmowych, m.in. jako Helena Księżakowa w Jowicie Janusza Morgensterna (1967), Kazimiera Wąsowska w Lalce Wojciecha Hasa (1968) czy Lucy Zuckerowa, kochanka Borowieckiego, w Ziemi obiecanej Andrzeja Wajdy (1975). Za tę ostatnią zdobyła uznanie Amerykańskiej Akademii Filmowej, otrzymując zaproszenie na galę rozdania Oscarów w charakterze gościa, jednak z braku paszportu nie udała się do USA. Występowała w Kabarecie Starszych Panów, gdzie stworzyła niezapomniane kreacje aktorskie, a Jeremi Przybora nazwał ją „pierwszą damą piosenki lirycznej”.
Laureatka między innymi Nagrody Radia i TV za rolę tytułową w przedstawieniu Ondyna Jeana Giraudoux w reżyserii Adama Hanuszkiewicza w Teatrze TV (1958), Złotej (1962) i Srebrnej (1963) Maski w plebiscycie czytelników „Expressu Wieczornego”, I nagrody dla piosenki Z kim tak ci będzie źle jak ze mną i wyróżnienia za jej wykonanie na II (1964) oraz I nagrody na koncercie premier i nagrody dziennikarzy na IV Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu (1966). Otrzymała odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” (1988).
Od 1958 była żoną (drugą) pisarza Stanisława Dygata (5 XII 1914 Warszawa – 29 I 1978 Warszawa). Zmarła wskutek ataku astmy oskrzelowej, pochowana 13 VIII 1991 wspólnie z mężem w Alei Zasłużonych Cmentarza Powązkowskiego w Warszawie.
