JABŁOŃSKI HENRYK HUBERTUS, muzyk, kompozytor, patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
HENRYK HUBERTUS JABŁOŃSKI, do 30 X 1948 roku Helmut Degler (3 XI 1915 Gdańsk – 11 X 1989 Gdańsk), muzyk, kompozytor. Syn Alidii z domu Springer i Herwarta Deglera, majstra ślusarskiego w Stoczni Gdańskiej. Oboje rodzice z domów wynieśli tradycje rodzinnego muzykowania, grając na skrzypcach. Gry na tym instrumencie oraz na fortepianie nauczył się w domu. 30 X 1948 przyjął nazwisko babki Rozalii, żony Juliusza Deglera (zm. 1935), m.in. naczelnego ogrodnika Parku Oliwskiego. Urodził się i spędził dzieciństwo w kamienicy przy Jopengasse 8 (ul. Piwna) (zob. Daniel Ludwig Wedel).
W 1931 uzyskał maturę w Szkole Św. Katarzyny. Uczęszczał do Polskiego Konserwatorium Muzycznego (PKM) Gdańskiej Macierzy Szkolnej z siedzibą w budynku Dyrekcji Kolei ( muzyka), uczeń Kazimierza Wiłkomirskiego (wiolonczela). Jednocześnie studiował kompozycję i teorię u Wernera Schramma i Alfreda Paetscha. Grał początkowo w lokalach, od 1935 współpracował z Gdańską Rozgłośnią Radiową (zob. Radio Gdańsk do 1945) jako wiolonczelista i aranżer, grywając w radiowej orkiestrze kameralnej pod dyrekcją Ernsta Kallipke podczas audycji na żywo. Po wybuchu wojny (do jesieni 1943) utrzymywał się z grania w lokalach rozrywkowych, głównie w Sopocie, m.in. w niemiecko-włoskiej orkiestrze rozrywkowej „Traversa-Schöner”, która działała także dla potrzeb gdańskiej rozgłośni radiowej.
W czasie II wojny światowej, z powodu przebytej w dzieciństwie choroby Heine-Medina i niedowładu nogi, uniknął poboru do wojska. Podczas działań wojennych w kwietniu 1945 schronił się z rodziną na Spichlerzach, zdecydował się na pozostanie w Gdańsku i powrót do polskich korzeni (zmiana nazwiska). Podczas pożaru miasta w rodzinnej kamienicy przy Jopengasse 8 spłonął cały jego dorobek kompozytorski oraz pokaźna ilość instrumentów muzycznych, które kolekcjonował. Po 1945 opracowywał muzycznie słuchowiska radiowe, od 1947 współpracował z Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia (PR) Stefana Rachonia (odtworzył dla niej utraconą w czasie wojny własną kompozycję Suitę polską) i Centralną Redakcją Muzyczną PR. W latach 1948–1953 kierownik chóru Politechniki Gdańskiej, 1951–1954 chóru w Technikum Budowy Okrętów ( Zespół Szkół Budownictwa Okrętowego), 1954–1980 wykładowca kompozycji i instrumentacji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej ( Akademia Muzyczna). Występował także w kawiarniach i restauracjach (m.in. w sopockim Bungalowie). Skomponował ponad 400 utworów. Obok koncertów, symfonii, baletu Gdańska noc, utworów kameralnych i chóralnych komponował popularne przeboje: Pierwszy siwy włos, Zachodni wiatr, Spóźniona miłość, które śpiewali tacy artyści jak Mieczysław Fogg, Marta Mirska i Violetta Villas.
W 1950 wygrał konkurs na muzykę do tekstu Stanisławy Fleszarowej-Muskat na pieśń masową Od Elbląga do Szczecina Komitetu Obchodów 5 Rocznicy Wyzwolenia Wybrzeża. W 1958 opracował linię melodyczną kurantów wygrywanych (od 1 V 1959) przez dzwony Ratusza Głównego Miasta. W 1951 laureat nagrody artystycznej Gdańska, w 1975 otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska, w 1980 Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I Stopnia. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Stolema (1971). Od 1954 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR).
13 X 1998 na domu przy ul. Jaśkowa Dolina 58 odsłonięto tablicę pamiątkową, autorstwa Alberta Zalewskiego z gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, z napisem: „W tym domu w latach 1945-1989 mieszkał i tworzył kompozytor Henryk Hubertus Jabłoński (1915-1989)” (zaginęła). Dom, nabyty w 1935 Jäschkentalerweg 58 (ul. Jaśkowa Dolina) przez jego teścia, uległ zniszczeniu w wyniku bombardowania 26 III 1945, odbudowany został za honoraria uzyskane z przeboju Pierwszy siwy włos. Od 19 XII 1990 patron ulicy na Chełmie.
Żonaty był od 15 II 1945 z Charlottą Gertrudą (od 30 X 1948 Kornelią) z domu Treder (1 V 1926 Kolbudy – 13 IV 2013 Gdańsk), miał synów Romana (ur. 18 IX 1945 Gdańsk), jednego z wybitniejszych polskich wiolonczelistów, w latach 1974–1981 członka tzw. Kwartetu Mistrzów Polskiego Radia i Telewizji (m.in. z Konstantym Andrzejem Kulką), profesora konserwatorium w San Sebastian (Conservatorio Superior de Música), Michała Piotra (ur. 1946) i Ludwika, trębacza, mieszkającego w Austrii. Pochowany z żoną na cmentarzu Srebrzysko.
