JABŁOŃSKI TADEUSZ, dziennikarz
| < Poprzednie | Następne > |
TADEUSZ JABŁOŃSKI (23 X 1919 Poznań – 16 X 2019 Gdańsk), pseudonim między innymi (od 1952) Paweł Dzianisz, dziennikarz. Syn pracownika poczty Ludwika (1876–1924) i Marii z domu Grzegorzewskiej (1884–1971). Młodszy brat Wiktora (ur. 1903), Mariana (ur. 1904), Janiny (ur. 1905), Alfreda (ur. 1907), Erwina (ur. 1909), starszy brat Zdzisława (ur. 1921). Od 1925 uczył się w Szkole Powszechnej nr 9 w Poznaniu, od 1928 – w Państwowym Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego. Od 1930 mieszkał z matką i siostrami w Śremie, uczył się w Państwowym Gimnazjum im. gen. Józefa Wybickiego. Z powodu trudnej sytuacji materialnej po ukończeniu czwartej klasy zmuszony był przerwać na trzy lata naukę, pracował jako goniec w magistracie. Podczas II wojny światowej pracował jako operator w śremskim kinie. W lipcu 1945 w swoim dawnym gimnazjum zdał maturę.
Po maturze zatrudniony został jako dziennikarz w „Polsce Zachodniej”, od jesieni 1945 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Poznańskim (obecnie Uniwersytet Adama Mickiewicza), z których po kilku miesiącach zrezygnował. W latach 1946–1969 związany z Bydgoszczą, 1946–1959 redaktor sportowy, publicysta w dziale kulturalnym i sekretarz redakcji „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, 1959–1969 sekretarz redakcji „Dziennika Wieczornego”. W 1965 ukończył studium ekonomii i organizacji turystyki w Warszawie.
W Gdańsku od września 1969, do 1981 był zastępcą sekretarza redakcji (później sekretarzem) i kierownikiem magazynu niedzielnego „Głosu Wybrzeża”. W latach 1976–1980 był społecznym redaktorem naczelnym rocznika Polskiego Związku Żeglarskiego „Świat Żagli”. W 1982 przeszedł na wcześniejszą emeryturę i kontynuował pracę dziennikarską. W latach 1983–1989 współpracował z „Polish Maritime News”, 1987–1990 współredagował „Komunikaty Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego”, 1989–1991 w „Tygodniku Gdańskim”, 1991–1994 sekretarz redakcji „Dziennika Bałtyckiego”.
Publikował cykle felietonów, między innymi Z mojego raptularza i Altana Gutenberga w „Dzienniku Bałtyckim”, Fakty i zamyślenia w „Pielgrzymie”, Raptularzyk w „Gwieździe Morza”, oraz recenzji: Regał regionalny w „Pomeranii”. Za całokształt pracy dziennikarskiej uhonorowany w 2004 roku nagrodą Bursztynowego Notesu. Autor szkiców literackich, esejów, reportaży historycznych i biografii: Transatlantyckie regaty samotników 1972 (1974), Pierwszy wiatr (1979), Poruszył wiatr od morza: Bernard Chrzanowski 1861–1944 (1986), Krajobrazy nieodległe: szkice z nadmorza (1998), Ukraina Conrada (1999), Dykcyonarzyk pelpliński: ku pamięci i chwale Jana Gutenberga zaczyna się od B – jak Biblia (2000), Gdańsk trzech wieszczów (2000), Wokół Conrada (2008), Godzina przed jutrznią (2009), Śródziemnomorze Północy (2011). Autor, współautor, redaktor folderów i przewodników turystycznych. Opublikował powieści: Trzy zielone strzały (1984, wyd. 2: 2007, wyd. 3: 2008), Przeleciał anioł (2007), opowiadania: Pochyl się do kolan brzozy: opowieści wędrownicze (1974), Wojna szalonych cywilów: opowiadania o Powstaniu Wielkopolskim (1997). Współautor książek, z Anną Kościelecką: Nadbałtyckie spotkania (1989; wyd. 2 poprawione i poszerzone: 2004), Najpierw do miasta Gdańska (1996), Wojciechowa Europa: szkice podróżne (2000), Z krzyżmem i włócznią: wokół ottońskiej drogi do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie w Roku Tysięcznym (2000), z Danielem Dudą: Sanctus Adalbertus – Łódź św. Wojciecha (1997).
Był żeglarzem i alpinistą. W 1968 i 1970 otrzymał brązowy medal „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”: w 1968 za pionierskie opłynięcie na jachcie „Euros” Islandii (czerwiec – sierpień 1968, pod dowództwem kapitana Wojciecha Orszuloka), w 1970 za pionierskie przepłynięcie Pentland Firth w załodze tego samego jachtu (lipiec 1970, był bosmanem w czteroosobowej załodze dowodzonej przez kapitana Aleksandra Kaszowskiego). Członek Klubu Polarnego, zdobywca najwyższego szczytu Kaukazu – Elbrusu, przodownik Górskiej Odznaki Turystycznej.
Był inicjatorem sprowadzenia w 1971 na Westerplatte prochów mjr. Henryka Sucharskiego i budowy pomnika Josepha Conrada w Gdyni. Założyciel Bractwa Kaphornowców, współpomysłodawca (z Zenonem Gralakiem i Kazimierzem Kołodziejem, z poparciem redaktora naczelnego „Głosu Wybrzeża” Stanisława Celichowskiego) ustanowienia prestiżowych nagród żeglarskich: Rejs Roku i Srebrny Sekstant. Od 1951 członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Odznaczony między innymi Brązowym, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), Medalem 25 Lat Pracy w Dziennikarstwie SDP w PRL (1972), Medalem św. Wojciecha, odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, odznaką „Za Zasługi dla Województwa Bydgoskiego”, złotą odznaką „Zasłużony Pracownik Morza", złotą odznaką „Zasłużony Działacz Żeglarstwa", złotą odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki", laureat Nagrody im. Conrada za publicystykę morską, laureat Nagrody Prezydenta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2009).
Żonaty był z Ireną z domu Thomas (27 VIII 1919 – 18 II 2005 Gdańsk), ojciec Hanny (ur. 1948), Janiny (ur. 1955) i Elżbiety (ur. 1955). Pochowany na cmentarzu Srebrzysko.
