KŁYS JACEK, działacz opozycji demokratycznej
| < Poprzednie | Następne > |
JACEK KŁYS (ur. 4 XI 1948 Pabianice), działacz opozycji demokratycznej. Syn Edmunda i Zofii z domu Klimkowskiej. W 1969 ukończył Technikum Chemiczne w Płocku. Po maturze pracował na stanowisku aparatowego w Rafinerii Nafty „Glinik Mariampolski” w Gorlicach. W 1974 rozpoczął pracę w Rafinerii Nafty „Gdańsk” w Budowie (od 1976 Gdańskie Zakłady Rafineryjne), początkowo jako aparatowy procesów destylacyjnych, następnie sterowniczy.
Podczas wydarzeń Sierpnia ’80, od 15 tego miesiąca był jednym z organizatorów akcji protestacyjnej w Rafinerii, wszedł w skład zakładowego komitetu strajkowego. Po powstaniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS) w Stoczni Gdańskiej, na prośbę wojewody gdańskiego Jerzego Kołodziejskiego i za zgodą MKS nadzorował dystrybucję paliwa na potrzeby „niezbędne dla miasta”, w tym w szczególności dla „kolumn transportu sanitarnego i transportu WPHW zaopatrującego miasto w żywność”.
Od września 1980 był członkiem Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w Rafinerii, od października zasiadał w Komisji Zakładowej. Po rezygnacji Tadeusza Stannego (także pracownika Rafinerii) z pracy w Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego (MKZ) NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, pod koniec września 1980 wszedł też, jako reprezentant zakładu, do Prezydium MKZ. Był odpowiedzialny m.in. za właściwe przeprowadzenie wyborów związkowych w zakładach pracy oraz budowę struktur branżowych NSZZ. Andrzej Radzikowski z Zarządu Portu Gdańskiego w piśmie „Portowiec” określił go „pupilem Wałęsy”. W lipcu 1981 był delegatem na I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego, wybrany został do Zarządu Regionu Gdańskiego i w charakterze delegata uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ „Solidarność” w gdańskiej hali „Olivia”.
Po ogłoszeniu stanu wojennego (13 XII 1981), od 16 do 19 XII 1981 uczestniczył w strajku protestacyjnym w Rafinerii, wszedł do zakładowego komitetu strajkowego. 19 XII 1981, po pacyfikacji protestu przez siły milicji i wojska, zatrzymany na terenie zakładu, przewieziony do Aresztu Śledczego w Gdańsku i tam aresztowany. 13 I 1982 został wypuszczony na wolność, po umorzeniu postępowania przeciw niemu przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni. Przedwczesne uwolnienie (pozostali przywódcy strajku zostali skazani na kilkuletnie wyroki więzienia) spowodowało domysły, podejrzenia i wprost oskarżenia wobec niego, że jest konfidentem Służby Bezpieczeństwa. Podejrzenia i oskarżenia mogły być spowodowane wiedzą o zarejestrowaniu go przez gdańską SB w charakterze Kandydata na Tajnego Współpracownika (potem literkę K skreślono i zostało samo TW) o pseudonimie „Wirski”. Materiały mogące poświadczać wyżej wymieniony zapis jednak się nie zachowały albo nigdy ich nie było, ponieważ według relacji zainteresowanego do żadnej skrytej współpracy nie doszło. Wedle niego jedynie we wrześniu 1981, przed wyjazdem delegacji z Rafinerii Gdańskiej do Francji, podczas odbioru paszportu rozmawiał z funkcjonariuszem SB, co mogło zostać uznane za zgodę na podjęcie współpracy. W styczniu 1982, podczas pobytu w Areszcie Śledczym, SB ponownie próbowała go bezskutecznie pozyskać do współpracy.
Po wyjściu na wolność wrócił do pracy w Rafinerii, na skutek obmowy zrezygnował z wszelkiej działalności związkowej. W 1986 wyjechał do USA. W 1988 wrócił do kraju, podjął na nowo pracę w Rafinerii. 30 VI 1989 był współzałożycielem (podpisanie aktu notarialnego) Fundacji „Sprawni Inaczej”, niezależnej organizacji pozarządowej typu non-profit. W 1991 wyjechał na stałe do USA, do Kalifornii.
Bibliografia:
Relacja Jacka Kłysa (2014).
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, akta Prokuratury i Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni.
Archiwum LOTOS S.A. (Grupa Orlen S.A.), akta osobowe.
Kazański Arkadiusz, Kłys Jacek, https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/16733,Klys-Jacek.html.
„Kontynuowali działalność związkową…”. Sądzeni z powodów politycznych w województwie gdańskim (1981–1983), wstęp i opracowania Arkadiusz Kazański, Gdańsk 2012.
