KOŚCIÓŁ ŚW. MARII MAGDALENY
| < Poprzednie | Następne > |
KOŚCIÓŁ (kaplica) ŚW. MARII MAGDALENY, w miejscu obecnej jezdni ul. Mniszki i nieistniejących po 1945 posesji nr 9, 12–14. Związana od 1. połowy XIV wieku ze stowarzyszeniem pokutnic (stąd wezwanie: Maria Magdalena była patronką upadłych kobiet), zbudowana przy tzw. Studzience Panny Maryi, na wschód od kościoła św. Katarzyny. W roku 1374 umieszczono w niej na pewien czas przewożone z Rzymu do Szwecji szczątki św. Brygidy.
Po przekształceniu stowarzyszenia pokutnic w szpital (1394), zamieszkujące go kobiety otrzymały prawo wybudowania nowej kaplicy. Wzniesiona jako obiekt wolno stojący, na wschód od kościoła św. Brygidy. W 1395 otrzymała specjalny odpust od biskupa chełmińskiego Stefana, wikariusza generalnego biskupa włocławskiego. W 1494 pozwolono na kolejną przebudowę obiektu. Po wygaśnięciu z początku XVI wieku stowarzyszenia pokutnic, kaplica stała się pomocniczym obiektem sakralnym zespołu klasztornego brygidek. Jej schodkowy szczyt widoczny jest na widoku panoramicznym Gdańska Franciszka Hogenburga z 1573. Zgodnie z dokumentacją z czasu rozbiórki, sklepienie kaplicy było murowane, ściany wykonano z muru pruskiego. Wewnątrz znajdowały się dwa ołtarze, duży i mały.
W 1590, po pożarze kościoła św. Brygidy, przekazana w użytkowanie jezuitom, którzy korzystali z niej do około 1606. Następnie kaplica cmentarna, wystawiano tam przed pochówkiem zwłoki między innymi zmarłych zakonników, brygidian. W 1623 ponownie zainstalowali się w niej jezuici, przekształcając ją w oratorium prowadzonego przez siebie Bractwa Najświętszego Sakramentu, zwanego też Bractwem Bożego Ciała lub Kongregacją Katolików. Kongregacja grupowała resztki gdańskich katolików i została w 1625 zatwierdzona dekretem biskupa włocławskiego Andrzeja Lipskiego. Na tle użytkowania kaplicy doszło do konfliktu pomiędzy brygidkami a jezuitami. W 1632 dzięki mediacji biskupa włocławskiego Macieja Łubieńskiego zawarto ugodę, na mocy której mniszki zachowały prawo własności, a jezuici prawo użytkowania. Miała pełnić podwójną funkcję: oratorium i kaplicy pogrzebowej. Kongregacji zlecono przeprowadzenie remontu obiektu. Po kilku latach doszło do kolejnego konfliktu między zakonami.
W 1638, zasłaniając się złym stanem technicznym kaplicy, ksieni Barbara Wichman nakazała jej rozbiórkę. Dokonano jej w atmosferze tumultu 11 lipca. Skutkiem działań jezuitów król i bp Maciej Łubieński nakazali odbudowę kaplicy, całkowicie murowanej bądź drewnianej. W 1641, wobec eskalacji konfliktu (proces przed kurią rzymską o korzystanie z kościoła św. Brygidy), ideę odbudowy zarzucono.
