Panorama Oliwy widziana z
Pachołka przed 1913, przed wybudowaniem kościoła Matki Bożej Królowej Korony Polskiej
Panorama Oliwy widziana z Pachołak, już z wybudowanym kościołem Matki Bożej Królowej Korony Polskiej, lata 30. XX wieku
Kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej, widok od północy, lata 20. XX wieku
Kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej, 1940
Kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej
Ulica Polanki 131, klasztor i biuro parafialne
KOŚCIÓŁ MATKI BOŻEJ KRÓLOWEJ KORONY POLSKIEJ, Oliwa, ul. Leśna 5/6 (do 1945 Waldstraße). Wzniesiony na działce pośród zabudowy mieszkaniowej w latach 1913–1920 dla gminy ewangelickiej, według projektu architekta Carla Webera, profesora Technische Hochschule Danzig, nazywany kościołem Pojednania (Versöhnungskirche, pod adresem: Pelonker Straße 131 (ul. Polanki)). Przekazany do użytku (poświęcony) 31 X 1920, 15 II 1925 poświęcono odlane w Bochum dzwony, w 1926 umieszczono na wieży zegar, w tym samym roku w emporze zachodniej zainstalowano wykonane przez firmę Wittek z Elbląga organy. Witraże (dwa zachowane) zaprojektował w 1915 [PFUHLE FRITZ AUGUST, profesor Technische Hochschule Danzig | Fritz August Pfuhle]]. W funkcji świątyni parafialnej dla ewangelików zastąpił przyznany katolikom oliwski kościół św. Jakuba.
Trójnawowa świątynia (długość 40 m, szerokość 22 m, powierzchnia użytkowa 680 m², obliczny na około 1500 wiernych) zamknięta wielobocznym prezbiterium. Bryła o formach zaczerpniętych z architektury gotyckiej, opięta skarpami z umieszczoną symetrycznie od zachodu wieżą (początkowo wysokości 65,75 m, po przebudowie w 1996 – 73,5 m), zwieńczoną ośmiokątnym hełmem z krzyżem. Elewacje ceglane z ceramicznym detalem. Wnętrze przesklepione o charakterze salowym z niskimi nawami bocznymi, ponad którymi umieszczono empory. W 1945 uszkodzeniu uległy sklepienie, witraże i zachodnia część wieży.
11 IV 1945 do Oliwy przybyli cystersi, opat z klasztoru w Szczyrzycu Benedykt Biros oraz reprezentujący klasztor w podkrakowskiej Mogile Eugeniusz Komasa i Gerard Matuł, z zamiarem odzyskania dawnego kościoła klasztoru oliwskiego. Ponieważ świątynia ta, kościół Trójcy Świętej, pełniła od czasu utworzenia diecezji gdańskiej w 1926 funkcję katedry, decyzją prezydenta Gdańska 20 kwietnia otrzymali (jako mienie poewangelickie) były kościół Pojdenania. Pod nowym wezwaniem kościół poświęcił w czerwcu 1945 (w imieniu przebywającego w areszcie bp. Carla Marii Spletta) ks. Alexander Lubomski (ur. 1893, wysiedlony z Polski 1 VIII 1946, zm. 15 II 1968 jako proboszcz w Fischbach koło Freiburga). Ostateczną zgodę na przejęcie nieruchomości przez cystersów ze Szczyrzyca Urząd ds. Wyznań wydał 29 VIII 1957, protokół zdawczo-odbiorczy podpisano 6 IX 1958. Na pomieszczenia klasztoru cystersów przeznaczono zbudowaną w 1934 siedzibę byłej gminy ewangelickiej przy ul. Polanki 131.
Od 1971 kościół i klasztor uznano oficjalnie za filię opactwa szczyrzyckiego. We wnętrzu kościoła przeprowadzono zmiany dostosowujące obiekt do potrzeb kultu (usunięto empory). Do 1 VII 1988 kościół rektorski w obrębie parafii katedralnej (kościoła Trójcy Świętej), następnie parafialny. WS AK
Rektorzy i proboszczowie kościoła Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej
| 1945–1953
|
Eugeniusz Komasa OCist. (rektor)
|
| 1953–1957
|
Bronisław Chruślicki OCist. (rektor)
|
| 1957–1965
|
Władysław Woźny OCist. (rektor)
|
| 1965–1967
|
Tadeusz Brak OCist. (rektor)
|
| 1967–1970
|
Robert Szczygieł OCist. (rektor)
|
| 1970–1974
|
Bogumił Nycz OCist. (rektor)
|
| 1974–1977
|
Konstanty Piwowar OCist. (rektor)
|
| 1977–1989
|
Bogumił Nycz OCist. (od 1988 proboszcz)
|
| 1989–1991
|
Konstanty Piwowar OCist. (proboszcz)
|
| 1991–1994
|
Zbigniew Giełczyński OCist. (proboszcz)
|
| 1994–2012
|
Bogumił Nycz OCist. (proboszcz)
|
| 2012–2013
|
Wiesław Rymarczyk OCist. (proboszcz)
|
| 26 VIII 2013 – 20 VIII 2023
|
Albin Chorąży OCist. (proboszcz) (18 XI 1967 Władysławowo – 7 IX 2023 Gdańsk)
|
| 20 VIII 2023 –
|
Filip Krzemień OCist. (proboszcz)
|
| AGK
|
