KOŚCIUSZKI, ulica
| < Poprzednie | Następne > |
TADEUSZA KOŚCIUSZKI, ulica. Zbudowana w 1929 roku jako obwodnica nowo powstałego Wielkiego Osiedla Wrzeszcz (Großsiedlung Langfuhr), łącząca Ostseestraße ( al. Hallera) z Hauptstraße ( al. Grunwaldzką), przecinając po drodze Brösener Weg (ul. Chrobrego), Heeresanger (al. Legionów) i Kleinhammerweg (ul. Kilińskiego); na odcinku od wiaduktu kolejowego (powstałego w 1914) do Hauptstraße (al. Grunwaldzka) przejęła fragment dawnej Labesweg (ul. Lelewela). Początkowo nazwana Ringstraße (Okrężna), 29 X 1937 przemianowana na Magdeburger Straße (Magdeburska), w 1945 na al. Tadeusza Kościuszki, obecnie ul. Tadeusza Kościuszki.
W początkowo wyznaczonym biegu (od obecnej al. Hallera do ul. Kilińskiego) po obu stronach z niską, zwartą zabudową z czerwonej cegły. W okresie II Wolnego Miasta Gdańska licznie zamieszkana przez gdańską Polonię. Od obecnej ul. Kilińskiego (po obu stronach wiaduktu kolejowego), w stronę skrzyżowania z obecną al. Grunwaldzką początkowo miejsce lokalizacji licznych przedsiębiorstw (nr 5B: w latach 1923–1939 wytwórnia mydła Paul Gräser & Co. Seifenfabrik Hansa; 5D: 1922–1945 wytwórnia wyrobów drucianych Empeda Danziger Draht-Industrie; 5D: 1925–1945 emaliernia Johannes Segor Emaillierwerk; nr 6: 1925–1945 tartak Helmut Block Säge- und Hobelwerk; nr 10 tartak parowy i wytwórnia tarcicy H. Sass Dampfsäge- und Hobelwerke). Zabudowa mieszkaniowa północnej pierzei, od obecnej ul. Legionów w kierunku linii kolejowej, zaprojektowana została przez gdańskich architektów Martina Kiesslinga i Alberta Krügera (wcześniej między innymi projektantów Szkoły Pestalozziego i Helene-Lange-Schule).
Za wiaduktem, przy skrzyżowaniu z obecną al. Grunwaldzką (od północy) w okresie 1709–1945 funkcjonował cmentarz katolicki (współcześnie teren parkingu przy markecie Lidl). W 1926 zlokalizowano przy niej stadion klubu Gedania. Na jej przecięciu z obecną al. Legionów w 1929–1974 znajdowała się końcowa mijanka tramwajów, a po II wojnie światowej pętla tramwajowa ( tramwaje). Po II wojnie światowej, po upaństwowieniu dawnych fabryk czekolady ( Baltic, fabryka czekolady i Kosma, fabryka czekolady) przy al. Grunwaldzkiej 161, z adresem ul. Kościuszki 5B, funkcjonował od 1949 jeden z zakładów Przemysłu Cukierniczego, Bałtyk.
W pierwszej dekadzie po II wojnie światowej przedłużona na odcinku od obecnej al. Hallera do torów kolejowych przy ul. Kochanowskiego. Po stronie południowej tego odcinka w latach 1951–1954 powstało osiedle Roosevelta (między al. Hallera na odcinku od ul. Mickiewicza do ul. Kościuszki a torami kolejowymi do Nowego Portu), w 1957–1958 wybudowano Szkołę Podstawową nr 52, po stronie północnej Szkołę Podstawową nr 64 (1960–1961; obecnie Gimnazjum nr 12). W 1. połowie lat 70. XX wieku po stronie północnej zbudowano osiedle bloków (ul. Baczyńskiego i Bohomolca). Po wyburzeniu byłych zabudowań fabryki czekolady w okresie 2006–2007 (otwarcie 4 X 2007) na skrzyżowaniu z al. Grunwaldzką i ul. Dmowskiego powstała (adres al. Grunwaldzka 141) Galeria Bałtycka, w całości handlowo-usługowa. W 2008–2010 na skrzyżowaniu z al. Hallera i przy ul. Baczyńskiego powstał dziesięciopiętrowy budynek mieszkalny Fregata (z dodatkową funkcją handlowo-usługową).
