KOWALSKA JANINA, działaczka PPR
| < Poprzednie | Następne > |
JANINA KOWALSKA (28 XI 1904 Warszawa – 4 XII 1980 Warszawa), komunistyczna działaczka polityczna pochodzenia żydowskiego, córka Henocha, z zawodu pracownica biurowa. Zdobyła wykształcenie średnie, studiowała na Wydziale Nauk Społecznych i Ekonomicznych Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, studiów nie skończyła (daty nieznane). Pracowała między innymi w Biurze Technicznym Z. Otwinowskiego, Kasie Chorych Miasta Stołecznego Warszawy, Towarzystwie Asekuracyjnym Riunone Adriatica di Sicurita. Aktywistka komunistyczna, działała w Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (1922–1925) i Komunistycznej Partii Polski (1925–1938). Należała także do Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi, Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy i Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Zajmowała się wydawaniem komunistycznej prasy i agitacją. W 1931 współorganizowała strajk warszawskich towarzystw ubezpieczeniowych. Aresztowana za nielegalną działalność komunistyczną, w latach 1932–1934 przebywała w więzieniu we Lwowie. W końcu lat 30. XX wieku wróciła do Warszawy.
Po wybuchu II wojny światowej, w latach 1939-1941 mieszkała we Lwowie. Po ataku Niemiec na ZSRR zbiegła do Związku Radzieckiego, pracowała w spółdzielczości na Kaukazie i Uzbekistanie; podjęła starania o wstąpienie do Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). Działała w Związku Patriotów Polskich i była bliską znajomą Wandy Wasilewskiej. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie była w 1944 kierowniczką Wydziału Organizacyjnego Komitetu Centralnego PPR, następnie na czele grup operacyjnych zajmowała się tworzeniem struktur partii komunistycznej w Radomiu, Katowicach, Poznaniu.
Od 1 kwietnia (oficjalnie od 1 maja) do 30 czerwca 1945 w stopniu kapitana kierowała Komitetem Wojewódzkim Polskiej Partii Robotniczej (PPR) w Gdańsku (zob. też Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Komitet Wojewódzki). Odpowiadała za organizowanie struktur partyjnych na terenie województwa i kontakty z Komitetem Centralnym PPR. 1 V 1945 zorganizowała na Targu Siennym propagandowy wiec, w którym uczestniczył między innymi poseł do Krajowej Rady Narodowej Zenon Kliszko. Na pamiątkę tego wydarzenia miejsce wiecu nazwano pl. 1 Maja.
Po opuszczeniu Wybrzeża pełniła funkcje kierownika Referatu Sprawozdawczego Wydziału Organizacyjnego KC PPR, później PZPR (1946–1956) i inspektora Wydziału Organizacyjnego KC PZPR (1965–1964). Od 1964 na rencie. Została odznaczona między innymi Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski (1945), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1954) i Medalem 30-Lecia PRL (1974).
Przed II wojną światową wyszła za mąż za działacza komunistycznego o nieustalonych personaliach. Małżeństwo szybko się rozpadło. Miała także syna, który zmarł w dzieciństwie (imienia nie udało się ustalić).
