KRĘGIELSKI ZDZISŁAW, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
ZDZISŁAW KRĘGIELSKI (15 IX 1012 w Skoki, pow. wągrowiecki, woj. wielkopolskie – 31 VIII 1987 Poznań), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w 1939 w stopniu w stopniu podporucznika, dowódca placówki „Przystań”, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Wiktora i Jadwigi z domu Ratuszewskiej.
W Poznaniu w 1922 ukończył szkołę powszechną, w 1933 gimnazjum. Od 15 IX 1933 uczestnik dywizyjnego kursu podchorążych rezerwy przy 59. pułku piechoty Wielkopolskiej w Inowrocławiu. Po kursie aplikacyjnym, trwającym od 2 kwietnia do 1 lipca 1934, został przyjęty 15 X 1934 do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. 15 X 1936 awansowany do pierwszego stopnia oficerskiego podporucznika. Od 31 VII 1936 dowódca plutonu w 69. pułku piechoty w Gnieźnie, następnie zastępca dowódcy kompanii. W związku ze skierowaniem do służby w WST 31 VII 1939 przeniesiony do 2. Morskiego Batalionu Strzelców w Gdyni–Redłowie. 4 VII 1939 drogą morską, na holowniku Marynarki Wojennej, dotarł do WST na Westerplatte jako wzmocnienie kadry oficerskiej, bez konkretnego przydziały do służby w okresie pokoju. W czasie obrony Westerplatte we wrześniu 1939 dowodził placówką „Przystań”. Od 7 września w niewoli, początkowo w obozie przejściowym w Riesenburgu (Prabuty). Przeniesiony do Oflagu XVIII A Lienz (numer jeńca 1780). W 1940 skierowany do Oflagu II C w Woldenbergu (Dobiegniew), gdzie przebywał do końca wojny. Uczestniczył w marszu ewakuacyjnym na zachód, uwolniony przez Armię Czerwoną 30 I 1945 w Dietz. Powrócił do Gniezna, gdzie pracował jako instruktor wychowania fizycznego. 15 II 1945 komisyjnie zweryfikowany w stopniu porucznika. W kwietniu 1945 powołany został do zawodowej służby wojskowej i skierowany do 1. Samodzielnego Morskiego Batalionu Zapasowego. Po powstaniu Szkoły Specjalistów Morskich w Gdyni 20 V 1945 skierowany do służby w tej jednostce na stanowisku dowódcy kompanii. W maju 1946 awansowany do stopnia kapitana, 14 III 1947 zdemobilizowany.
Od 1 IV 1947 do 31 I 1948 był współwłaścicielem Firmy Rybnej „Rekin” w Helu, od 1 II 1948 do 31 III 1949 agentem handlowym firmy „Orkan” w Gdyni. Od 1949 pracownik Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego, uzupełnił wykształcenie, w 1951 ukończył Technikum Budowlane w Poznaniu. W latach 1951–1953 pracował jako technik w Zjednoczeniu Nr 1 Budownictwa Miejskiego w Poznaniu, od 1954 jako technik, następnie starszy inspektor w Zjednoczeniu Instalacji Sanitarnych i Elektrycznych Budownictwa Miejskiego w Poznaniu. Od grudnia 1968 kierownik komisji wynalazczości w Zjednoczeniu Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Poznaniu. Od 1976 na emeryturze.
Na początku lat 80. XX wieku, z inicjatywy Dowództwa Marynarki Wojennej, awansowany do stopnia komandora podporucznika w stanie spoczynku. Od 1 IX 1949 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Członek Związku Obrońców Westerplatte, późniejszego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (Sekcja Westerplatczyków w Zarządzie Okręgowym ZBoWiD w Gdańsku).
Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1945), Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 (1946), Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk (1946), Odznaką Grunwaldzka (1946), Medalem 10-Lecia PRL (1954), Medalem 30-Lecia PRL (1974), Złotą Odznaka Związków Zawodowych, Odznaką Przodownika Pracy. Wspólnie ze wszystkimi Westerplatczykami od 21 V 1998 honorowy obywatel miasta Gdańska.
Był żonaty z Jadwigą z domu Brózda, ojciec Danuty (ur. 1949).
Bibliografia:
Źródła:
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akta KGRP, sygn. 259/1068, k. 119, Rozkaz Komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte Nr 28 z dnia 9 sierpnia 1938 r.
Fotokopie dokumentów Archiwum Stanisławy Górnikiewicz-Kurowskiej zdeponowane w Archiwum Państwowym w Gdańsku.
Literatura:
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 2012 (wyd. 2 uzupełnione i poprawione).
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.
