LANGE MATTHIAS, burmistrz Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
MATTHIAS LANGE (około 1475–80 Gdańsk – 5 IX 1529 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Syn Matthiasa bądź Caspera Lange, browarnika i Cathariny.
Od 1507 był ławnikiem Głównego Miasta, od 1512 rajcą, w 1514, 1515, 1517 i 1519 sędzią. Od 1522 burmistrz. Pierwszym burmistrzem był w 1527 i 1528, drugim w 1522, 1526, czwartym w 1523, 1524 i 1529. Burmistrzem został 22 XI 1522 w trybie nadzwyczajnym, nietypowo, poza tradycyjnym marcowo-kwietniowym terminem dorocznej kiery, w miejsce Eberharda Ferbera, który został wykluczony z grona rajców oraz pozbawiony urzędów i godności miejskich. 9 XII 1522 stał na czele poselstwa gdańskiego do króla polskiego Zygmunta I Starego w celu wyjaśnienia działań władz miejskich związanych z pozbawieniem Ferbera władzy i sekwestrem położonym na jego majątku w Gdańsku. Nie zastawszy króla w Kownie, poselstwo podążyło do Krakowa, gdzie zastało władcę, jednak musiało czekać sześć tygodni na audiencję niechętnego gdańszczanom monarchy, podburzanego przeciwko miastu i jego władzom przez posiadającego wpływy na dworze królewskim Eberharda Ferbera.
W 1524 został odwołany z funkcji burmistrza przez zrewoltowane pospólstwo, które obaliło starą, patrycjuszowską Radę Miejską i dokonało wyboru własnej, „ludowej”. Burmistrzem został ponownie w 1526, po interwencji w Gdańsku króla polskiego Zygmunta I Starego i odwołaniu Rady Miejskiej ukonstytuowanej podczas rewolty.
Od początku lat 20. XVI wieku dał się poznać jako zwolennik poglądów Marcina Lutra, sprzyjając rozpowszechnianiu jego doktryny na terenie Gdańska ( luteranie). W 1523, pod naciskiem biskupa włocławskiego Macieja Drzewickiego, został zmuszony – mimo swojej niechętnej postawy – do publicznego ogłoszenia mandatu królewskiego zabraniającego gdańskiemu kaznodziei Jacobowi Heggemu głoszenia kazań w duchu luterańskim. Mimo to otoczył kaznodzieję swoją protekcją, pozwalając mu nadal działać w mieście.
Był zdecydowanym przeciwnikiem wprowadzonej w 1528 w Prusach Królewskich decyzją króla Zygmunta I Starego niekorzystnej dla Gdańska reformy monetarnej, w wyniku której zamierzano dokonać zmiany stopy menniczej pruskiej waluty, jak również ograniczyć działalność dotychczas funkcjonujących w prowincji mennic (między innymi gdańskiej). Doprowadziło to nawet wśród biedniejszych grup ludności miasta, najbardziej narażonych na negatywne skutki reformy, do wybuchu zamieszek, niewykluczone, że inspirowanych i zakulisowo sterowanych przez Radę Miejską. Niekorzystne dla Gdańska (pod względem politycznym i gospodarczym) rozwiązania potrafił jednak obrócić na własną korzyść, operując różnicami w stopach menniczych starych i nowych monet prawdopodobnie wydatnie powiększył swój prywatny majątek.
Prowadził zakrojoną na szeroką skalę działalność kupiecką. Należał do ostatniego pokolenia gdańskich patrycjuszy, którzy osobiście zajmowali się handlem. Był też autorem zapisek kronikarskich dotyczących rewolty pospólstwa gdańskiego z lat 1524–1525, które pomieścił w prowadzonej przez siebie księdze handlowej. Ich tekst zachował się dzięki przepisaniu go przez historyka Stenzla Bornbacha, który następnie wykorzystał te notatki we własnym dziele poświęconym tym wydarzeniom.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy przed 1507 (osoba żony nie jest znana), po raz drugi od 16 I 1513 z Elisabeth, córką ławnika (od 1494) i rajcy (od 1496) Lucasa Kettinga. Z drugiego związku pochodził zapewne syn Georg (zm. 6 XI 1588), ławnik (od 1558), rajca (od 1577). Jako wdowa Elisabeth wyszła ponownie za mąż 28 I 1532 za Johanna von der Beke, w 1625–1626 ławnika, zwolnionego z tego urzędu.
