LIS AUGUSTYN, obrońca Poczty Polskiej w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
AUGUSTYN LIS (28 XI 1900 Załakowo koło Kartuz – 5 X 1939 Gdańsk-Zaspa), pocztowiec, obrońca Poczty Polskiej w 1939, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Augustyna Franciszka Lisa vel Vossa/Vohsa (18 XI 1864 Drozdowo koło Gowidlina – 30 V 1954), wiejskiego muzykanta, oraz Marianny vel Franciszki z domu Daleki, primo voto Termann (ur. 25 VIII 1855 Załakowo). Brat Jana (ur. 26 VI 1889 Załakowo), Konrada (20 XI 1890 Załakowo – 28 I 1895 Załakowo), Waleski (21 X 1892 Załakowo – 1986) po mężu Sawatzkiej, Anny (22 VII 1894 Załakowo – 1930 Galloway, Marathon County, Wisconsin, Stany Zjednoczone) po mężu Meronk, Pauliny (ur. 19 IX 1896 Załakowo), Waleriana vel Walerego (16 VII 1898 Załakowo – ok. 1940); przyrodni brat Matyldy po mężu Dawidowskiej (ur. 28 VI 1881 Załakowo).
Pracował jako woźny pocztowy w Polskim Urzędzie Pocztowo-Telegraficznym Gdańsk 1 przy Heveliusplatz (pl. Obrońców Poczty Polskiej nr 1–2), następnie tamże starszy pocztylion. W kwietniu 1937 zdał egzamin podstawowy dla praktykantów z wykształceniem powszechnym w dziale służby pocztowo-telekomunikacyjnej. 1 IX 1939 wziął udział w obronie Poczty Polskiej, po dostaniu się do niewoli był więziony w Prezydium Policji i, od 3 września, w kazamatach koszar na Biskupiej Górce. W godzinach popołudniowych 8 IX 1939 został wraz z 27 obrońcami poczty postawiony przed sądem wojennym w budynku sądu krajowego przy Neugarten 31/33 (ul. Nowe Ogrody). Skazany na śmierć, zginął wraz z innymi rozstrzelany 5 X 1939 na strzelnicy na Zaspie (zob. Wachsturmbann Eimann SS). Pochowany w zbiorowej mogile odnalezionej 26 VIII 1991. Szczątki pochowano uroczyście 5 IV 1992 w specjalnie zbudowanym grobowcu na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie. 25 V 1998 został wraz z innymi obrońcami zrehabilitowany przez Wielką Izbę Karną Sądu Krajowego w Lubece.
Odznaczony pośmiertnie w 1971 Orderem Virtuti Militari przez Augusta Zaleskiego, prezydenta RP na uchodźstwie, oraz w 1990 Krzyżem Walecznych przez prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego. 21 V 1998 otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Gdańska. Upamiętniony na tablicy przy wejściu do historycznego budynku poczty przy pl. Obrońców Poczty Polskiej 1/2.
18 VIII 1930 w Sopocie wziął ślub cywilny, a 19 sierpnia kościelny z Martą z domu Jadzińską (13 VI 1906 Chełmża – 11 VIII 1992), ekspedientką, córką Józefa i Marty z domu Głowackiej. Ojciec Zygmunta (12 VI 1933 Gdańsk – 24 II 1974), Janiny (ur. 9 I 1935), Zbigniewa (6 I 1938 – 15 VII 2002) oraz bliźniaczek Krystyny i Reginy (ur. 18 V 1940 Gdynia). Mieszkali w byłych koszarach przy Hindersinstrasse 1a (ul. Kasztanowa) w Gdańsku. Siostra Marty Lis, Leokadia Jadzińska, była matką biskupa gdańskiego bp. Zygmunta Pawłowicza.
Bibliografia:
Archiwum Muzeum Poczty Polskiej – oddział Muzeum Gdańska
