MĘŻNICKI WITOLD, dziennikarz, księgarz, krytyk teatralny
| < Poprzednie | Następne > |
WITOLD MARIAN MĘŻNICKI (5 X 1905 Częstochowa – 5 V 1970 Gdynia), dziennikarz, księgarz, krytyk teatralny, pseudonimy „Marek Dulęba”, „Old boy”. Syn urzędnika Banku Handlowego Jana i Elżbiety z domu Korwin-Gąsiewskiej (6 III 1882 – 22 XI 1968 Gdynia). Uczył się w latach 1915–1916 w I Gimnazjum Gustawa Kośmińskiego w Częstochowie, w 1917–1918, po 1920 w Krakowie i Toruniu, w maju 1926 zdał maturę w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Bydgoszczy.
Od 1915 należał do Drużyny Skautowej im. Waleriana Łukasińskiego w Częstochowie, następnie w Komendzie Pomorskiej Chorągwi Harcerzy Poznaniu i Toruniu, w 1927 mianowany podharcmistrzem, organizował wyjazdy harcerzy do Rzucewa. W 1920 jako ochotnik w Wojsku Polskim był członkiem Straży Granicznej w Czeladzi nad Przemszą i łącznikiem w II powstaniu śląskim. W latach 1926–1928 student Wydziału Prawno-Ekonomicznego Uniwersytetu Poznańskiego, przerwał studia zajmując się dziennikarstwem. W 1928 był redaktorem „Ziemi Radomskiej” w Radomiu, w 1929–1930 pracował w gazecie „Opinia” w Kielcach, w 1930–1936 w „Dniu Pomorza” w Toruniu. Od 1 IV 1936 był zastępcą redaktora naczelnego „Dnia Pomorskiego” w Toruniu. Od listopada 1935 wiceprezes Syndykatu Dziennikarzy Pomorskich. Od 1937 mieszkał w Gdyni, był sekretarzem „Kuriera Bałtyckiego”.
Podczas II wojny światowej wysiedlony z Gdyni, zamieszkał w Warszawie. W latach 1940–1944, z Władysławem Dunin Wąsowiczem, prowadził na placu Napoleona sprzedaż książek i kiosk „Księgarenka”, w którym przechowywał i rozprowadzał również prasę konspiracyjną. Od 1942 do 1944 wykładał także na tajnych Wyższych Kursach Dziennikarskich, utworzonych z inicjatywy Edmunda Męclewskiego, był też wiceprzewodniczącym Stowarzyszenia Dziennikarzy Ziem Zachodnich. Po upadku powstania warszawskiego wraz z żoną wywieziony został do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd zbiegli do Częstochowy i Krakowa.
Od kwietnia 1945 ponownie w Gdyni, od tego miesiąca do 1947 był redaktorem technicznym „Dziennika Bałtyckiego”, od października 1945 do 1950 przewodniczącym Oddziału Morskiego Związku Zawodowego Dziennikarzy, w 1946 reprezentował dziennikarzy Wybrzeża na I Kongresie Dziennikarzy Ziem Zachodnich w Poznaniu. Jednocześnie do 1950 prowadził księgarnię, należał do Stowarzyszenia Księgarzy Polskich. Po upaństwowieniu i przejęciu księgarni przez „Dom Książki”, w latach 1951–1957 był kierownikiem sklepu antykwarycznego „Desa” w Gdyni. W 1957 powrócił do pracy w Dzienniku Bałtyckim”, do 1960 był kierownikiem działu kulturalnooświatowego i redaktorem dodatku o tematyce naukowo-literackiej „Rejsy”, od 1960 do 1970 pełnił funkcje sekretarza redakcji. W „Dzienniku Bałtyckim” publikował artykuły z historii nowożytnej Gdańska i recenzje teatralne.
Od 1951 należał do Oddziału Morskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, od 1958 do Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki. Odznaczony m.in. Odznaką Grunwaldu (1946), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1954), Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), Krzyżem Partyzanckim (1961), odznakami „Za zasługi dla Gdańska” (1960), „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1966) oraz złotą odznaką „Zasłużony Pracownik Morza” (1960). W 1961 otrzymał nagrodę Miasta Gdańska w dziedzinie publicystyki społeczno-kulturalnej regionu gdańskiego.
Od ślubu w Toruniu 2 II 1935 żonaty był z Marią z domu Traciłowską (20 IX 1909 – 22 IV 1982 Gdynia), absolwentką Wydzialu Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, anglistką, w latach 1934–1936 pracujacą w Instytucie Bałtyckim w Toruniu, redaktorką i tłumaczką wydawnictw „Biblioteczki Bałtyckiej” i „Baltic Countries”, w latach 1951–1959 pracowniczką Biblioteki Miejskiej, od 1955 do 1958 jej wicedyrektorką, od 1958 do 1960 sekretarzem Kolegium Naukowego, w 1962–1971 członkinią Rady Naukowej, w latach 1946–1951 lektorką języka angielskiego na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, w 1960–1969 lektorką języka angielskiego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku, od 1966 do 1969 kierowniczką Studium Języków Obcych, od 1970 do emerytury w 1973 w Studium Języków Obcych Uniwersytetu Gdańskiego (UG), autorki książki Daniel Chodowiecki's anglicana in the Gdańsk Library (Gdynia 1967) i wspomnień o Józefie Borowiku w „Komunikatach Instytutu Bałtyckiego”.
Pochowany z żoną na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni.
Bibliografia:
Dzienis Helena, Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk w latach 1955-1996, „Libri Gedanenses”, t. 35,2018, s. 67, 96.
Olejarnik Anna, Mężnicki Witold, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997, s. 194–195.
Pelczar Maria, Rada Naukowa Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk, „Libri Gedanenses”, t. 36, 2019, s. 122-123.
Pelczar Marian, Witold Mężnicki, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 20, Kraków 1975, s. 512–513.
Taraszkiewicz Beata, Gedaniana w dorobku wydawniczym Polski w latach 1945–1989, Toruń 1997, s. 59.
„Dziennik Baltycki”, nr 106 z 6 V 1970; nr 182 z 27 IV 1982 (nekrologi)
