MARCINKOWSKI JÓZEF, malarz, konserwator zabytków, wykładowca
| < Poprzednie | Następne > |
JÓZEF MARCINKOWSKI (15 V 1906 Brzękowice koło Będzina – 24 IX 1978 Sopot), malarz, konserwator zabytków, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (PWSSP) w Gdańsku. Syn murarza z rodziny chłopskiej Teofila i Marianny z domu Flak. Szkołę powszechną ukończył w Czeladzi, od 1920 uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Sosnowcu, świadectwo dojrzałości otrzymał w 1926. Po śmierci ojca (1917) i starszego brata (1920), mając na utrzymaniu matkę i trzy siostry, w latach 1926–1930 pracował jako urzędnik w kopalni węgla w Czeladzi. Od 1930 do 1935 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1939 zdał egzamin nauczycielski z rysunku jako przedmiotu nauczania. W uzyskaniu dyplomu artysty malarza przeszkodził mu wybuch II wojny światowej.
Brał udział w wystawach środowiska wileńskiego, między innymi w wystawie Wileńskiego Towarzystwa Krzewienia Kultury Sztuk Plastycznych (1939), Wystawie Plastyków Wileńskich Litewskiej Akademii Sztuki (1940). W 1939 i 1940 brał udział w tzw. subskrypcjach grafiki wileńskiej ogłoszonej przez „Kurier Wileński”. W latach 1940–1941 był nauczycielem rysunku w Szkole Budowlanej w Wilnie. Podczas okupacji niemieckiej dorabiał handlem i malowaniem szyldów. W 1943 przez dwa miesiące przebywał w obozie pracy przymusowej w Prawieniszkach pod Kownem. W marcu 1945 z żoną repatriowany z Wilna, do 1946 był nauczycielem rysunku w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Jana Sobieskiego w Piekarach Śląskich.
Od 1946 zamieszkał w Sopocie. W latach 1946–1947 był autorem dekoracji w Teatrze Marynarki Wojennej w Gdyni (zlikwidowanym w 1947). Od 1947 do 1971 pracował jako konserwator zabytków w Przedsiębiorstwie Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków w Gdańsku, w Muzeum Pomorskim w Gdańsku ( Muzeum Narodowe). Jednocześnie w latach 1949–1971 był wykładowcą w gdańskiej PWSSP, gdzie nauczał liternictwa. Miał na swoim koncie szereg prac konserwatorskich zabytków sakralnych w gdańskich i sopockich kościołach.
Malował pejzaże, martwe natury, portrety. Po przybyciu na Wybrzeże brał udział między innymi w II Dorocznej Wystawie Malarstwa, Rzeźby, Grafiki Okręgu Gdańskiego (Sopot 1947), Wystawie Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków (ZZPAP) (Olsztyn 1947), I Wystawie Sztuk Plastycznych (Sopot 1948), Wystawie w ramach uroczystości Kongresu Zjednoczenia (Gdynia 1948), IX Dorocznej Wystawie Okręgowej Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) (Sopot 1954), Jubileuszowym Salonie Okręgu Gdańskiego ZPAP (Sopot 1961), pośmiertnie „Pierwsza dekada. Po burzy nad starym światem. Malarstwo na Wybrzeżu w latach 1945–1955” (Gdańsk 2016–2017).
W latach 1936–1939 był w Wilnie członkiem Stowarzyszenia Polskich Artystów Plastyków, w Gdańsku od 1946 członkiem ZPAP. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku i kolekcjach prywatnych. 23 XI 1932 w Wilnie ożenił się z Anną z domu Buko. Pochowani na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
Bibliografia:
Źródła:
Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, akta osobowe pracowników, teczka wykładowcy Józefa Marcinkowskiego.
Literatura:
„Dziennik Bałtycki”, nr 220 z 27 IX 1978 – nekrolog.
Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych Gdańsk 1945–1965, Gdańsk 1965.
Golec Józef, Sopocki album biograficzny, Cieszyn 2008.
Katalog II Dorocznej Wystawy Malarstwa, Rzeźby, Grafiki Okręgu Gdańskiego, Sopot 1947.
Katalog wystawy Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków, Olsztyn 1947.
Katalog I Wystawy Sztuk Plastycznych, Sopot 1948.
Folder wystawy odbywającej się w ramach uroczystości Kongresu Zjednoczenia, Gdynia 1948.
Katalog IX Dorocznej Wystawy Okręgowej ZPAP, Sopot 1954.
Katalog wystawy Jubileuszowego Salonu Okręgu Gdańskiego ZPAP, Sopot 1961.
Katalog wystawy „Pierwsza dekada. Po burzy nad starym światem. Malarstwo na Wybrzeżu w latach 1945-1955”, Gdańsk 2016/2017.
Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta, Gdańsk 1978.
