MELA JAN, podróżnik, działacz społeczny
| < Poprzednie | Następne > |
JAN MELA (Jaś, Jasiek) (ur. 30 XII 1988 Gdańsk), podróżnik i działacz społeczny. Najmłodszy w historii zdobywca dwóch biegunów w jednym roku, a zarazem pierwsza osoba z niepełnosprawnością, która tego dokonała. Syn Bogdana (ur. 7 XI 1966 Augustów) i Urszuli (ur. 11 V 1963 Malbork). Brat Piotra (zm. 1998, utonął w jeziorze), Doroty i Agaty. Dzieciństwo spędził w Malborku. W latach 2007–2008 student reżyserii filmowej w Wyższej Szkole Sztuki i Projektowania w Łodzi, w 2011–2012 psychologii klinicznej w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej (Uniwersytet SWPS) w Krakowie, gdzie mieszka.
24 VII 2002 doznał porażenia prądem, kiedy wszedł podczas deszczu do niezabezpieczonej stacji transformatorowej na placu zabaw w Malborku. Wskutek odniesionych obrażeń po trzech miesiącach leczenia podjęto decyzję o amputacji lewego podudzia i prawego przedramienia. Bazując na autorskiej metodzie motywacyjnej „Biegun” Marka Kamińskiego, pozwalającej przekraczać granice swoich możliwości, wraz z nim, Wojciechem Moskalem i Wojciechem Ostrowskim, dotarł w 2004 do obu biegunów ziemi („Razem na biegun”). W 2008, wraz z dziewięciorgiem osób z niepełnosprawnością, na wyprawie zorganizowanej przez Fundację Anny Dymnej „Mimo Wszystko” zdobył Kilimandżaro, najwyższy szczyt Afryki. W 2009, wraz z niewidomym od urodzenia Łukaszem Żelechowskim oraz zmagającym się od 20 lat z chorobą nowotworową Piotrem Pogonem, odbył wyprawę na najwyższy szczyt Kaukazu, Elbrus. W tym samym roku przebiegł New York City Maraton. W 2010, wraz z paraolimpijczykiem (amputacja nogi) i narciarzem zjazdowym Andrzejem Szczęsnym, wspiął się na liczącą ponad 1000 metrów ścianę skalną El Capitan w Kalifornii (USA). W marcu 2015 przeszedł w trzy dni wraz z ojcem zamarznięty Bajkał.
,
Założyciel i prezes fundacji „Poza Horyzonty”, wspierającą osoby z niepełnosprawnościami po amputacjach, działającej w latach 2009–2021. Współtwórca programu podróżniczego Między biegunami, emitowanego na antenie Radia Kraków (2009–2010). Zasiadał w Radzie Programowej Radia IN, pierwszego, internetowego radia w Polsce prowadzonego przez osoby niepełnosprawne (2010).
Bohater filmu fabularnego Mój biegun, którego scenariusz oparty był na jego życiorysie (2011, premiera 2013). Jako pierwsza osoba z niepełnosprawnością był uczestnikiem drugiej edycji programu Dancing with the Stars: Taniec z gwiazdami; w parze z Magdaleną Soszyńską zajął piąte miejsce i odpadł w ósmym odcinku (2014).
Ambasador Światowych Dni Młodzieży w Krakowie (2016). Od 2020 ambasador Fundacji Pro NGO, wspierającej organizacje pozarządowe w rozwoju i profesjonalnym działaniu. Honorowy obywatel Malborka.
Laureat m.in. nagród „Człowiek bez barier” (2004), „Kolos” w kategorii „Wyczyn roku” – za zdobycie w jednym roku, w wieku 15 lat, obu biegunów Ziemi (2004), „Fenomen Przekroju” (2005), Nagrody „5, 10 i dalej” im. Marcina Kołodyńskiego (2005), statuetki „Kryształków Zwierciadła” za działania na rzecz innych niepełnosprawnych w ramach fundacji „Poza Horyzonty” (2009).
Ze związku z Anną doczekał się syna. Mąż Magdaleny, ojciec Jadwigi (ur. 2020) i Kazimierza (ur. 2021).
