OKOPIŃSKI MAREK, aktor, reżyser, dyrektor teatrów
| < Poprzednie | Następne > |
MAREK OKOPIŃSKI (8 V 1929 Karczmiska koło Opola Lubelskiego – 24 VIII 1992 Iława) – aktor i reżyser teatralny, dyrektor teatrów. W 1953 absolwent Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej (obecna nazwa: Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera) w Łodzi. Debiutował jako aktor jeszcze podczas studiów w Teatrze Nowym w Łodzi 7 IV 1951 w roli Piereca w Poemacie pedagogicznym Antoniego Makarenki w reżyserii Kazimierza Dejmka. W przygotowaniach do następnej premiery (3 X 1951), Ożenku z posagiem Mikołaja Diakonowa w Teatrze Powszechnym w Łodzi, wystąpił już jako asystent reżysera Romana Sykały. Podczas studiów asystował także reżyserom w łódzkim Teatrze Nowym, między innymi Kazimierzowi Dejmkowi oraz Hannie Małkowskiej, Januszowi Kłosińskiemu, Jerzemu Merunowiczowi, Bohdanowi Korzeniewskiemu oraz Marii Kaniewskiej-Forbert. Również w Łodzi zadebiutował jako samodzielny reżyser przedstawienia Manfred Adolfa Rudnickiego (9 XI 1956).
W latach 1957–1959 aktor, reżyser i koordynator pracy artystycznej w poznańskim Teatrze Nowym. W latach 1959–1960 reżyser w Teatrze Śląskim w Katowicach, w 1960–1963 dyrektor i kierownik artystyczny Teatru Ziemi Lubuskiej im. Leona Kruczkowskiego (obecna nazwa: Lubuski Teatr im. Leona Kruczkowskiego) w Zielonej Górze, który stał się dzięki niemu jedną z najbardziej liczących się wówczas scen prowincjonalnych. Dyrektor artystyczny teatrów: w latach 1963–1967 Teatru Polskiego w Poznaniu, w 1969–1973 Teatru Wybrzeże w Gdańsku, w 1973–1974 Teatru Polskiego we Wrocławiu, w 1976–1983 Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu, w 1985–1987 Teatru Dramatycznego w Warszawie oraz działającego przy tej scenie impresaryjnego Teatru Rzeczypospolitej, w 1987–1991 ponownie Teatru Wybrzeże. Od 1989 na emeryturze, jednak w latach 1990–1991 był jeszcze dyrektorem Teatru Miejskiego (Dramatycznego) w Gdyni.
W latach 1960–1973 tworzył artystyczny duet ze Stanisławem Hebanowskim. Wraz z nim zabiegał o oryginalny repertuar, tworzący alternatywę dla dotychczasowego kanonu dramatu polskiego. Wystawili m.in. Marchołta grubego a sprośnego Jana Kasprowicza (1965), Niebieskiego ptaka Maurice’a Maeterlincka (1965), Wesele Figara Pierre’a Beaumarchais’go (1967), a także prapremierę Bazylissy Teofanu Tadeusza Micińskiego (1967).
W pierwszym okresie współpracy z Teatrem Wybrzeże wyreżyserował m.in.: Rzecz listopadową Ernesta Brylla (premiera 23 XI 1968), Przyszedłem pana zabić Stanisława Goszczurnego (1 IX 1969), Rewizora Mikołaja Gogola (13 VI 1970), Termopile polskie Tadeusza Micińskiego (5 XII 1970), Burzę Williama Szekspira (12 VI 1971), Potępienie doktora Fausta Jerzego Stanisława Sity (16 XII 1972), Nie-Boską komedię Zygmunta Krasińskiego (16 V 1973) i Otella – Maura Weneckiego Williama Szekspira (23 VIII 1973). W późniejszym okresie reżyser m.in.: Hamleta Williama Szekspira (23 XI 1974), Emigrantów Sławomira Mrożka (13 II 1976), Antygony Sofoklesa (23 X 1983), Balladyny Juliusza Słowackiego (20 XI 1986), Cnotliwej panny z ulicy Taniej Thomasa Middletona (21 I 1989), Filomeny Marturano Eduarda De Filippo (6 IV 1991) czy Pana Jowialskiego Aleksandra Fredry (1 III 1992).
W Teatrze Telewizji debiutował jako aktor w spektaklu Końcówka Samuela Becketta w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (12 I 1958), zaś jako reżyser spektaklem Dziecinni kochankowie Ferdynanda Crommelyncka (premiera 2 VII 1965). Łącznie wyreżyserował ponad 20 realizacji. Z kinem zawodowo zetknął się tylko raz – zagrał dyrektora budowy portu w serialu Znaki szczególne w reżyserii Romana Załuskiego (1976).
Jego przedstawienia charakteryzowały się m.in. rozbudowaną inscenizacją, opartą przede wszystkim na planie akcji dramatycznej, sprawnym konstruowaniem scen zbiorowych, zmiennością nastrojów, starannym wymierzaniem rytmów i gestów aktorów. Brał udział w ponad 180 realizacjach teatralnych. Ostatnim wyreżyserowanym przez niego spektaklem był węgierski dramat historyczny Gościna Gézy Páskándiego (1992) w Teatrze Telewizji.
Odznaczony : Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1970), Złotym Krzyżem Zasługi (1962), odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1963), odznaką honorową „Za zasługi dla ziemi lubuskiej (1966), odznaką „Zasłużony dla województwa toruńskiego” (1977), medalem z okazji 40-lecia Teatru Wybrzeże (1986), „Orderem Stańczyka” miesięcznika „Litery” za reżyserię przedstawienia Rzecz listopadowa Ernesta Brylla w Teatrze Wybrzeże (1969).
Wyróżniony: Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1963, 1983), Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za kierownictwo artystyczne Teatru Wybrzeże (1972), Nagrodą Widzów im. Iwo Galla dla najlepszego reżysera roku 1972 oraz nagrodą za najlepsze przedstawienie roku 1972 – Burzę Shakespeare’a w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (Gdańsk, 1973), Złotą Karetą – nagrodą w plebiscycie czytelników „Nowości” za reżyserię przedstawienia Horoskop Jerzego Surdykowskiego w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu (Toruń, 1977), nagrodą tygodnika „Przyjaźń” za „wielokrotne konsekwentne realizowanie na scenach polskich szczególnie wartościowych literacko i problemowo sztuk współczesnych” (1985), Nagrodą im. Wandy Wasilewskiej za działalność służącą umacnianiu przyjaźni pomiędzy Polską a ZSRR oraz krzewieniu wiedzy o Kraju Rad (1986).
Laureat m.in. nagrody za najlepsze przedstawienie polskiej sztuki współczesnej: Wielki Bobby Krzysztofa Gruszczyńskiego w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach na I Festiwalu Teatrów Śląska i Opolszczyzny we Wrocławiu (1960); nagrody za reżyserię przedstawienia Ryszard II Williama Shakespeare’a w Lubuskim Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze na III Wrocławskim Festiwalu Teatralnym (1962); nagrody za inscenizację i reżyserię przedstawień: Wyzwolenie Stanisława Wyspiańskiego i Zejście aktora Michela de Ghelderodego w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze oraz nagrody zespołowej za najlepsze przedstawienia festiwalu na III Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (KST); nagrody za reżyserię przedstawienia Dziecinni kochankowie Crommelyncka w Teatrach Dramatycznych w Poznaniu na V KST (1965); wyróżnienia za reżyserię przedstawienia Kordian Juliusza Słowackiego w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu na XI Festiwalu Teatrów Polski Północnej (FTPP) w Toruniu (1969); wyróżnienia za reżyserię przedstawienia Gniazdo głuszca Wiktora Rozowa w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu (1980); nagrody za reżyserię przedstawienia Don Juan wraca z wojny Odona von Horvatha w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu na XXV FTPP w Toruniu (1983).
Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ({PZPR), delegat na jej VIII Zjazd (1980). Pochowany na cmentarzu komunalnym przy ul. Ostródzkiej w Iławie.
