PARADOWSKI PIOTR, reżyser teatralny
| < Poprzednie | Następne > |
PIOTR PARADOWSKI (24 IV 1932 Tczyca, pow. Miechów) – 14 II 2013 Kraków), reżyser teatralny. Syn Stanisława (23 IV 1904 – 18 V 1957 Kraków) i Marii (29 VII 1911 – 28 V 1983). Brat Janiny Marii Paradowskiej-Zimowskiej (2 V 1942 Kraków – 29 VI 2016 Warszawa), dziennikarki i publicystki, oraz Ewy, mieszkającej w Kanadzie, za zasługi w działalności polonijnej odznaczonej Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1999).
Przed II wojną światową mieszkał z rodziną w Zabrzu, od 1945 w Krakowie. W latach 1958–1959 był inspicjentem w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie, asystował Krystynie Skuszance i Jerzemu Krasowskiemu w reżyserowaniu, m.in. Stanu oblężenia Alberta Camus (premiera 6 XI 1958) czy Orestei Ajschylosa (6 V 1960). W latach 1960–1963 zatrudniony był jako asystent reżysera w Teatrze Współczesnym w Warszawie, m.in. grał jako student Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie postać Obywatela Chicago w Karierze Artura Ui Bertolta Brechta w reżyserii Erwina Axera (6 I 1962) oraz asystował Bohdanowi Korzeniewskiemu przy realizacji przedstawienia dyplomowego Don Juan albo uczta z posągiem Moliera w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (25 V 1962).
W 1963 debiutował jako reżyser w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu – zrealizował Inkarno Kazimierza Brandysa (19 I 1963) i Idy marcowe Jerome’a Kilty’ego (6 VI 1963). W sezonie 1963/1964 powrócił jako reżyser do Teatru Ludowego w Nowej Hucie, gdzie m.in. 7 III 1964 wystawił napisaną wspólnie z pierwszą żoną, Teresą Iżewską, sztukę Tylko dziewięćdziesiąt dziewięć, także we własnej inscenizacji i opracowaniu muzycznym.
W Gdańsku od sezonu 1964/1965 do sezonu 1969/1970 współpracował z Teatrem Wybrzeże, w którym zadebiutował reżyserią Króla IV Stanisława Grochowiaka (20 XI 1964). Reżyserował następnie m.in. Troilusa i Kresydę Williama Shakespeare’a (30 I 1965), Tango Sławomira Mrożka (21 XI 1965), Romulusa Wielkiego Friedricha Dürrenmatta (25 II 1966), Punkt przecięcia Paula Claudela (14 IX 1968), czy (wspierany przez Elżbietę Goetel jako asystentkę reżysera) Ciężkie czasy Michała Bałuckiego (23 V 1968) i Don Juana Moliera (5 II 1969). W tym czasie wyreżyserował też gościnnie Tryptyk w Gdańskim Studiu Rapsodycznym (1 IV 1966) i spektakl Wkrótce nadejdą bracia Janusza Krasińskiego w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie (28 I 1968).
Skłonił Krystynę Łubieńską, która zagrała u niego kilka głównych ról (m.in. Niny Zariecznej w Czajce Antoniego Czechowa (14 IV 1968) czy Krasawicy w Bolesławie Śmiałym Stanisława Wyspiańskiego (29 XI 1969)), do ponownego opuszczenia Trójmiasta. Powierzył jej dwukrotnie rolę Katarzyny w szekspirowskim Poskromieniu złośnicy: w Teatrze im. Osterwy w Lublinie (10 XII 1970), gdzie pracował w sezonie 1970/1971, oraz w Teatrze Śląskim w Katowicach (5 VI 1971), w którym wystawiał gościnnie do końca sezonu 1972/1973.
W latach 1971-1974 był związany kontraktem z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Wyreżyserował tam m.in. Szalony dzień czyli Wesele… Pierre’a de Beaumarchais (13 II 1972) czy Wesele. Tak jak było grane w teatrze krakowskim w roku 1901 Stanisława Wyspiańskiego (1 VI 1973), w którym jako Panna Młoda po raz pierwszy wystąpiła w jego spektaklu druga żona, Ewa Lejczak.
W latach 1974–1981 kierownik artystyczny Teatru Polskiego we Wrocławiu, gdzie powrócił po jedenastoletniej przerwie. Sztuką inauguracyjną był Mistera Price’a, czyli Bzik tropikalny Witkacego (2 III 1974). Z jego licznych realizacji tamże warte uwagi były m.in. oparty na wątku ewangelicznym z Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa spektakl Czy pan widział Poncjusza Piłata? (30 XI 1974), Szkarłatny pył Seána O’Caseya (20 III 1975), Panna Julia Augusta Strindberga (21 I 1978), Według Thomasa Manna (17 III 1979) oraz Po Hamlecie Jerzego Żurka (30 V 1981). Za jego m.in. sprawą przybył do Wrocławia w 1975 wybitny reżyser i scenograf Jerzy Grzegorzewski, a w 1977 powstało Studium Aktorskie, druga w historii szkoła teatralna przy Teatrze Polskim, którą kierował.
Był jednym z pomysłodawców, a następnie koordynatorem działań Zespołu Synodalnego Apostolstwa Świeckich, który powstał przed wakacjami 1983 przy kościele oo. Karmelitów na Piasku w Krakowie dla przygotowania programu Nie lękajcie się, związanego z rocznicą wyboru papieża Jana Pawła II, którego premiera odbyła się 16 X 1983.
Laureat m.in. nagrody za reżyserię przedstawienia Inkarno Kazimierza Brandysa w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu na IV Wrocławskim Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych (FPSW, 1963), nagrody za reżyserię przedstawienia Śmiertelny taniec Augusta Strindberga w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku na IX Festiwalu Teatrów Polski Północnej (Toruń 1967), nagrody za reżyserię przedstawienia Wyszedł z domu Tadeusza Różewicza w Teatrze Polskim we Wrocławiu oraz Statuetki Fredry dla przedstawienia Czy pan widział Poncjusza Piłata? na XVII FPSW (Wrocław 1976).
W latach 1954–1964 był żonaty bezdzietnie z Teresą Iżewską. Z drugiego małżeństwa, z poślubioną w 1971 w Lanckoronie Ewą z domu Lejczak (27 V 1948 Kraków – 12 II 2009 Kraków), absolwentką (1971) Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie, aktorką teatralną i filmową, ojciec Pawła (26 XII 1972 Kraków), z wykształcenia pianisty, dyrektora szkoły podstawowej w Tarnobrzegu, Jana Stanisława (ur. 3 V 1981), absolwenta Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, chirurga urazowego i ortopedy, od 2011 licencjonowanego lekarza Polskiego Związku Piłki Nożnej, mistrza świata lekarzy w tenisie (WMTS – World Medical Tennis Society; 2010 i 2011), Antoniego (ur. 1987), absolwenta Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie, oraz Krzysztofa.
Pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Bibliografia:
„Kurier Lanckoroński” 2009, nr 70, s. 7.
https://encyklopediateatru.pl/autorzy/3313/piotr-paradowski.
https://www.press.pl/magazyn-press/artykul/45363,dama.
https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/47b0a9a7-c483-4a16-922a-2730f66dd3f5/content.
https://krknews.pl/janina-paradowska-krakow-byl-jej-oaza-uwielbiala-obwarzanki/
