Znak Polskiego Rejestru Statków
Siedziba Polskiego Rejestru Statków przy ul. Stągiewnej 20, 2020
Siedziba Polskiego Rejestru Statków przy ul. Stągiewnej 20, 2021
POLSKI REJESTR STATKÓW (PRS), towarzystwo klasyfikacyjne. Utworzony w 1936 jako Polski Rejestr Żeglugi Śródlądowej z siedzibą w Warszawie, ponieważ niemieckie instytucje czyniły trudności polskiej flocie śródlądowej, przewożącej towary między portami II Wolnego Miasta Gdańska i Gdyni. Powodowało to kłopoty z ubezpieczaniem polskich barek i ładunków. Przed II wojną światową zdążono opracować przepisy: „Klasyfikacja i konstrukcja barek drewnianych i stalowych”.
W 1946 powołano Polski Rejestr Statków SA z siedzibą w Gdańsku przy ul. Stągiewnej 20, organizatorem i pierwszym dyrektorem był Aleksander Potyrała. Od 1954 przedsiębiorstwo państwowe, z główną siedzibą przy ul. Marksa 126 (al. Hallera). W 2001 przekształcony zgodnie z ustawą sejmową z 26 X 2000 z przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną o charakterze wyższej użyteczności. Początkowo nadzorował budowane w polskich stoczniach jednostki żeglugi śródlądowej, przybrzeżnej i kutry rybackie oraz ich remonty. W 1950 pod jego nadzór trafiły pierwsze statki pełnomorskie: budowane w Stoczni Gdańskiej rudowęglowce z serii 29 małych masowców – zapoczątkowanej zbudowanym w 1949 „Sołdkiem”, drobnicowce o nośności 660 ton, drobnicowce typu Lewant 4000 ton, supertrawlery i holowniki.
Od 1949 rozpoczął nadzory nad produkcją stali okrętowej, wyposażenia i urządzeń okrętowych: kotłów, maszyn parowych, turbin na parę odlotową, następnie wysokoprężnych silników spalinowych i prądnic. Pierwsze „Zasady klasyfikacji statków” ukazały się w 1956, rok później „Księga rejestru statków morskich”. Do podpisania w 1956 umów o współpracy i wzajemnym zastępstwie między PRS a Det Norske Veritas oraz Rejestrem ZSRR (1957) polskie towarzystwo klasyfikacyjne sprawowało nadzór wyłącznie nad jednostkami pływającymi pod polską banderą lub budowanymi w polskich stoczniach dla rodzimych armatorów. Nawiązanie współpracy z instytucjami o większym doświadczeniu ułatwiło podjęcie przez PRS prac nad własnymi przepisami budowy i klasyfikacji statków. Istotny wpływ miało tu przystąpienie w roku 1962 do Instytutu Nadzoru Technicznego i Klasyfikacji (INTK), organizacji zrzeszającej towarzystwa klasyfikacyjne państw należących do Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.
W latach 60. XX wieku zaszły znaczące zmiany. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Żeglugi z 26 III 1964 przepisy PRS zyskały rangę przepisów państwowych, instytucja otrzymała status narodowej instytucji klasyfikacyjnej, przejmując niemal w całości nadzór nad polską flotą morską i śródlądową. W 1970 PRS został przyjęty do Międzynarodowego Stowarzyszenia Instytucji Klasyfikacyjnych (IACS). Dzięki temu w 1971 wpisano go do klauzuli ubezpieczeniowej Ubezpieczycieli Londyńskich, co oznaczało stosowanie wobec statków z klasą PRS oraz przewożonych na nich towarów najkorzystniejszych stawek ubezpieczeniowych. Łatwiejszy stał się dostęp do prac badawczych i know how postępowania nadzorczego. Nastąpił wzrost udziału statków obcych bander w tonażu nadzorowanym przez PRS, rozszerzono działalność na budowę i eksploatację kontenerów, jednostek wiertniczych, obiektów zanurzalnych i jachtów.
Kryzys w polskim przemyśle stoczniowym na przełomie lat 80. i 90. XX wieku (w 1989 wybudowano w Polsce 201 jednostek, w 1994 tylko 51) i spadek liczby statków pod polską banderą zmusił PRS do dywersyfikacji usług, zaczęto nadzorować budowę obiektów przemysłowych. PRS miał udział w budowie gazociągu Jamał – Europa Zachodnia i pierwszego odcinka autostrady A1, od roku 1994 wystawia certyfikaty systemom zarządzania. Poważny kryzys nastąpił w 2000: 23 marca zatonął na Oceanie Atlantyckim statek pływający pod banderą panamską m/s „Leader L”, masowiec o nośności 69 120 DWT, życie straciło 18 członków załogi. Statek był zbudowany w Japonii pod nadzorem American Bureau of Shipping (ABS), w latach 1982–1997 klasyfikował go Lloyd’s Register of Shipping, od 1997 pływał w klasie PRS. Po katastrofie polskie towarzystwo zostało wykluczone z IACS i powtórnie przyjęte dopiero 3 VI 2011. Wcześniej, 30 IX 2009, na mocy decyzji Komisji Europejskiej, PRS uzyskał prawo dokonywania przeglądów wszystkich statków morskich pływających pod banderami państw unijnych, które upoważnią go do działania w swoim imieniu. JMY
Polski Rejestr Statków. Dyrektorzy Naczelni
| Lata
|
Imię i nazwisko
|
| 1947–1950
|
prof. mgr inż. Aleksander Potyrała
|
| 1951–1954
|
mgr inż. Mirosław Garnuszewski
|
| 1954–1956
|
prof. mgr inż. Józef Wysocki
|
| 1956–1958
|
prof. mgr inż. Aleksander Potyrała
|
| 1958–1969
|
inż. Władysław Milewski
|
| 1969–1971
|
mgr inż. Stefan Czarnecki
|
| 1971–1982
|
inż. Henryk Cygan
|
| 1982–1985
|
inż. Bogdan Niemczyk
|
| 1985–1998
|
mgr inż. Wojciech Szwoch
|
| 1998–2013
|
dr inż. Jan Jankowski (pierwszy Prezes Zarządu i ostatni dyrektor naczelny)
|
| 2013 p.o.
|
mgr inż. kpt. żeglugi wielkiej Henryk Śniegocki
|
| 2014–2016
|
mgr inż. Dariusz Rudziński
|
| 2016 – kwiecień 2021
|
mgr inż. Andrzej Madejski
|
| maj 2021 – marzec 2024
|
kpt. żeglugi wielkiej dr hab. inż. Henryk Śniegocki, prof. Uniwersytetu Morskiego w Gdyni
|
| kwiecień – maj 2024
|
mgr inż. Jacek Witt
|
| czerwiec 2024 –
|
mgr inż. Grzegorz Pettke
|
| WP
|
