POMNIK-ŁAWECZKA BRUNONA ZWARRY, Biskupia Górka
| < Poprzednie | Następne > |
POMNIK-ŁAWECZKA BRUNONA ZWARRY, ul. Biskupia 33, Gdańsk-Biskupia Górka. Upamiętnia pisarza i działacza polonijnego z okresu II Wolnego Miasta Gdańska, więźnia obozów niemieckich KL Stutthof i KL Sachsenhausen, który urodził się i mieszkał przy ul. Biskupiej 2.
Z inicjatywą upamiętnienia wystąpiło Stowarzyszenie „Ławeczka Brunona Zwarry”, powołane w grudniu 2020, z siedzibą w Gdańsku przy ul. Grunwaldzkiej. Pomysłodawczynią była Maria Dryżal, córka Brunona Zwary. W toku konsultacji na lokalizację wybrano mały skwerek u zbiegu ul. Biskupiej i ul. Salwator, przed kamienicą przy ul. Biskupia 33. Zgodę na wzniesienia pomnika-ławeczki Rada Miasta Gdańska wydała 26 V 2022. Koszty wykonania pomnika miało pokryć Stowarzyszenie, koszty zagospodarowania otoczenia pomnika miały być sfinansowane przez miasto. Na wzniesienie pomnika wyraził także zgodę Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Projekt pomnika miał zostać wybrany w drodze konkursu ogłoszonego przez prezydentkę Gdańska. W imieniu prezydentki Miasta Gdańska konkurs został ogłoszony 17 I 2023 przez Gdański Zarząd Dróg i Zieleni we współpracy ze Stowarzyszeniem „Ławeczka Brunona Zwarry”. Konkurs na rzeźbę przedstawiającą Brunona Zwarrę był otwarty, jednoetapowy i obejmował również zaprojektowanie zagospodarowania jego otoczenia. Zgodnie z założeniami konkursu pomnik miał przedstawiać ławkę z brązu z postacią młodego Brunona Zwarry i nawiązywać do tomu 1 jego „Wspomnień gdańskiego bówki”. Przy projektowaniu należało zastosować materiały szlachetne i naturalne, uwzględnić rekonstrukcję barierki oraz bezwzględnie zachować istniejące drzewo (lipę) i jego system korzeniowy. Koszt pomnika wyceniono na nie więcej niż 200 000 złotych.
Komisji konkursowej przewodniczył dr hab. Maciej Aleksandrowicz, prof. Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, dyrektor Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Na konkurs nadesłano 11 prac. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpiło w marcu 2023. Wybrano do realizacji projekt autorstwa Wiesława Kwaka, rzeźbiarza, malarza i rysownika pochodzącego z Suchej Beskidzkiej, absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Po uwzględnieniu poprawek zgłoszonych przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i mieszkańców Biskupiej Górki, projekt został skierowany do realizacji. Jego odsłonięcie zależało również od postępu prac drogowych i rewitalizacyjnych prowadzonych w tym czasie na Biskupiej Górce. Odsłonięcie pomnika-ławeczki miało miejsce 21 XII 2024 o godz. 11.00. Dokonał tego Romuald Zwarra, kuzyn Brunona Zwarry, w obecności jego córki – Marii Dryżal i Joanny Szymańskiej, prezes Stowarzyszenia „Ławeczka Brunona Zwarry”.
Pomnik, wysokości ok. 180 cm, przedstawia swobodnie stojącego Brunona Zwarrę, z kurtką przewieszoną przez lewe ramię i w kaszkiecie na głowie. Twarzą skierowany jest w stronę nieistniejącego już domu w którym mieszkał i Śródmieścia Gdańska. W prawej ręce trzyma plik egzemplarzy polskiej „Gazety Gdańskiej”. Stoi obok ławeczki, na której oparciu znajduje się inskrypcja: BRUNON ZWARRA (18 X 1919 r. – 14 VIII 2018 r.) / CZŁONEK POLSKICH ORGANIZACJI W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU / WIĘZIEŃ NIEMIECKICH NAZISTOWSKICH OBOZÓW KONCENTRACYJNYCH PISARZ I DOKUMENTALISTA / AUTOR M.IN. „WSPOMNIEŃ GDAŃSKIEGO BÓWKI” URODZIŁ SIĘ W DOMU PRZY UL. BISKUPIEJ 2. Na siedzisku ławki leżą książki autorstwa Brunona Zwarry W gdańskiej twierdzy i Gdańszczanie. Pomnik i ławeczkę wykonano z brązu.
