POMNIK „TYM, CO ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA”
| < Poprzednie | Następne > |
POMNIK „TYM, CO ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA”, ul. Podwale Staromiejskie (Skwer im. Macieja Kosycarza) . Konkurs adresowany do członków gdańskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków na pomnik „Ofiar zbrodni krzyżackich” Wydział Kultury Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku rozpisały 15 III 1967. Komisja konkursowa pod przewodnictwem Adama Smolany 18 VII 1967 za zwycięską uznała propozycja Wawrzyńca Sampa i Wiesława Pietronia (ze współpracą przy zagospodarowaniu otoczenia Mieczysława Narkiewicza). Wszystkie projekty eksponowane był na wystawie pokonkursowej w Dworze Artusa. Od grudnia 1967 realizacja nosiła nazwę „Pomnik rzezi gdańskiej 1308 roku” ( rzeź Gdańska w 1308). Wykuty z granitu przez Zakłady Kamieniarskie w Borowie na Śląsku, zmontowany przez Gdańskie Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych, odsłonięty 29 XI 1969 przez Leona Lendziona jako pomnik „Tym, co za polskość Gdańska”. Wysokości (bez cokołu) 6,80 m, szerokość 5,20 m, przedstawia ostrze topora wbitego w ziemię. Betonowe bloki ozdobiono reliefową dekoracją: od strony wschodniej (rzeki Motławy) ze scenami z krzyżackiej rzezi, kobiety z dzieckiem symbolizująca matkę-Polkę broniącą dzieci, z zabitymi u stóp oraz napisem: 1308 RZEŹ GDAŃSKA, od strony zachodniej przedstawienie średniowiecznego rycerza i żołnierza z okresu II wojny światowej trzymających miecze spod Grunwaldu, Orzeł Biały, herb Gdańska i Gryf Kaszubski, czołg, kotwica, koło sterowe, historyczne postacie oraz napis 1410-1945 TYM CO ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA. Od strony północnej (Podwala Staromiejskiego) na cokole daty 1454-1466, od strony południowej wykuto (wklęsłe litery) nazwiska W. PIETROŃ W. SAMP.
8 V 2008 uzupełniony na północnej części cokołu tablicą granitową, dedykowaną PAMIĘCI POLAKÓW GDAŃSKICH, KTÓRZY ZGINĘLI ZA POLSKOŚĆ GDAŃSKA W NIEMIECKICH WIĘZIENIACH, OBOZACH KONCENTRACYJNYCH I INNYCH MIEJSCACH KAŹNI W LATACH 1939–1945. PREZYDENT I RADA MIASTA GDAŃSKA KOŁO POLONII GDAŃSKIEJ TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ GDAŃSKA oraz poniżej, na bocznej podstawie cytatem z Jana Kochanowskiego (Pieśń XII): A JEŚLI KOMUŚ DROGA OTWARTA DO NIEBA – TYM, CO SŁUŻĄ OJCZYŹNIE.
