PRAWO LUBECKIE
| < Poprzednie | Następne > |
PRAWO LUBECKIE, jedna z odmian prawa niemieckiego, nawiązująca do systemu prawa przyjętego w XII wieku przez Lubekę. Za sprawą gminy niemieckiej (złożonej głównie z kupców z Lubeki), osiadłej na obecnym Starym Mieście dowodnie już w 1227 roku, posługiwało się nim powstałe tu (przed 1263) pierwsze gdańskie miasto lokacyjne ( Gdańsk – początki miasta). Na jego czele stał sołtys, przewodniczył Radzie Miejskiej, miasto dysponowało pełną autonomią w stosunku do władzy terytorialnej. Rada Miejska, uzupełniana przez kooptację dożywotnią rajców, była jedynym organem rządzącym i sądowniczym w mieście, od której decyzji przysługiwało tylko prawo odwołania do Rady Miejskiej Lubeki ( kodeks lubecki).
Prawo lubeckie uznawało (w przeciwieństwie do prawa chełmińskiego) m.in. własność alodialną (dziedziczną) i zwolnienie od czynszu, tj. własność nie podlegała zwrotowi władzy terytorialnej w wypadku braku męskiego potomka i była zwolniona z opłat czynszowych. Władze miasta Gdańska na prawie lubeckim odgrywały w XIII wieku znaczną rolę, do śmierci księcia Świętopełka bardziej ekonomiczną, później także polityczną. Za rządów księcia Warcisława II, z 4 jego dokumentów 2 wystawiono dla Lubeki. W jednym zaznaczono nawet, by kupcy udający się z Gdańska do Lubeki zyskiwali tam przywileje podobne jak kupcy Lubeki w Gdańsku.
Znaczna autonomia Gdańska na prawie lubeckim powodowała represje ze strony księcia Mściwoja II i później Krzyżaków, dążących do uzyskania wpływu na ustrój miasta, ustawodawstwo i sprawy majątkowe mieszczan (z czym wiązały się określone opłaty). Po odbudowie życia miejskiego w Gdańsku, w końcu lat 20. XIV wieku korzystało z niego Główne Miasto Gdańsk, dopiero w latach 1341–1342 zostało zastąpione prawem chełmińskim.
