RATHKE MARTIN HEINRICH, lekarz
| < Poprzednie | Następne > |
MARTIN HEINRICH RATHKE (25 VIII 1793 Gdańsk – 15 IX 1861 Królewiec), lekarz. Syn gdańskiego cieśli okrętowego Georga Heinricha i Cathariny Elisabeth z domu Streege. W 1809 zapisany do przedostatniej klasy Gimnazjum Akademickiego, studiował przyrodoznawstwo i medycynę na uniwersytetach w Getyndze (od 1814) i Berlinie (od 1817), gdzie obronił rozprawę doktorską o ewolucji jajników u salamander De salandarum corporibus adiposis, et oviductibus eorumque evolutione.
Od lipca 1818 pracował w Gdańsku jako lekarz ginekolog, od 8 tego miesiąca był członkiem Towarzystwa Przyrodniczego. W latach 1820–1823 uczył jednocześnie fizyki w Gimnazjum Miejskim. W 1823, w sezonie letnim, pracował także jako lekarz w kąpielisku morskim w Brzeźnie. Od 1825 był w Gdańsku naczelnym lekarzem (Oberarzt) Szpitala Miejskiego, od 1826 powiatowym. Od 1828 profesor zoologii (fizjologii, patologii i semiotyki) na uniwersytecie w Dorpacie (Tartu, Estonia), od 1835 profesor anatomii i zologii na uniwersytecie w Królewcu, gdzie założył Muzeum Anatomiczne, którego został dyrektorem. Od 1836 radca medyczny (Medizinrat). W 1858 mianowany dyrektorem zarządzającym istniejącego od 1822 Versammlung Deutscher Naturforscher und Ärzte (Zgromadzenie Niemieckich Przyrodników i Lekarzy, po II wojnie światowej jako Towarzystwo (Gesellschaft Deutscher Naturforscher und Ärzte)).
Odbywał podróże naukowe. Badał w okresie gdańskim organy trawienne i rozrodcze u kręgowców, zwłaszcza u ryb i raków, później
populacje gadów, w tym krokodyli nilowych, w 1822/1833 – faunę Finlandii i Krymu, w 1839 – Norwegii. Odkrył i opisał wiele nowych gatunków zwierząt. Twórca podstaw embriologii. Na podstawie swych badań ewolucji układu kostno-mięśniowego sformułował w 1842 teorię „metamorfozy wstecznej“, pod którą rozumiał zanik niektórych organów, których rolę przejmują inne, lepiej i efektywniej funkcjonujące.
Autor m.in. Untersuchungen über die Bildung und Entwicklung des Flusskrebses (Badania nad powstawaniem i ewolucją raka rzecznego, 1829), Abhandlungen zur Bildungs- und Entwicklungs-Geschichte der Menschen und der Tiere (Studia nad historią powstawania i ewolucji ludzi i zwierząt, 1832–1833), Entwicklungsgeschichte der Wirbeltiere (Historia ewolucji kręgowców, 1861).
Żonaty z Marthą Elmire z domu Malonek, z którą miał dwie córki i dwóch synów, w tym późniejszego profesora chemii w Marburgu, Heinricha Bernarda (1840–1923).
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 383.
Hess Volker, Rathke Heinrich, w: Neue Deutsche Biographie, 21, 2003, s. 180–181.
Schumann Eduard, Geschichte der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig 1743–1892, „Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig”, NF, Bd. 8, Danzig 1893, nr 2, s. 91.
