STRYJEC RYSZARD, grafik, rysownik, malarz

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Błąd przy generowaniu miniatury Chyba brakuje pliku /home/fundacjagdansk/domains/fundacjagdanska.hostingsdc.pl/public_html/images/4/4b/Ryszard_Stryjec.jpeg
Ryszard Stryjec (z lewej) i Zbigniew Żakiewicz (z prawej)
Tablica pamiątkowa Ryszarda Stryjca na Targu Rybnym, 2001, ufundowana przez Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej
Ryszard Stryjec Don Kichot, 1987

RYSZARD STRYJEC (30 IV 1932, Lipniszki koło Lidy, obecna Białoruś – 5 VI 1997 Gdańsk), grafik, rysownik, malarz, ceramik. Po śmierci ojca Jana (policjanta i legionisty) zabitego przez NKWD, deportowany z matka Heleną z domu Rybak i siostrą Heleną do Kazachstanu. W Polsce od 1946, zamieszkał w w Świebodzinie, gdzie ukończył szkołę podstawowa i uzyskał w gimnazjum "małą maturę".

W latach 1950–1952 uczył się w Liceum Technik Plastycznych w Gdyni-Orłowie, następnie do 1958 studiował w gdańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP; Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku) malarstwo u Stanisława Teisseyre’a i Krystyny Łada-Studnickiej oraz grafikę u Zygmunta Karolaka. W latach 50. XX wieku współpracował z grupą ceramiczną Kadyny, prowadzoną przez Hannę Żuławską, w latach 60. XX wieku był redaktorem graficznym gdańskiego miesięcznika „Litery”, współpracował z czasopismem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego „Pomerania” oraz Wydawnictwem Morskim.

Głównie zajmował się rysunkiem i grafiką, malarstwo i ceramikę traktował suplementarnie. Wczesne malarskie pejzaże wywodzą się z tradycji koloryzmu zakorzenionej w gdańskiej PWSSP, późniejsze obrazy to głównie alegoryczne postaci kobiece z atrybutami, fragmentami pejzażu lub wnętrza, barwne transkrypcje figur graficznych. W grafice początkowo uprawiał głównie monotypię, linoryt i gipsoryt, z czasem jego twórczość zdominowały techniki metalowe: akwaforta, mezzotinta, suchoryt, metody łączone. Tworzył zarówno plansze autonomiczne, jak i cykle oraz serie, a także ilustracje, ekslibrisy, grafiki okolicznościowe. W pracach wypukłodrukowych typowa jest mozaikowa, płaska kompozycja, zdecydowana, twarda linia skontrastowana z czarnymi płaszczyznami; pojawiają się też charakterystyczne tematy – portrety, pejzaże – a przede wszystkim wątki liturgiczne, alegoryczne (Pejzaż gdański, Miasto fantastyczne, 1961, gipsoryty; Nabrzeże, Postać z instrumentem, lata 60, linoryty). Akwaforty, suchoryty i pokrewne cechuje zwykle rozbudowana konstrukcja i skomplikowana ikonografia, swoista kontaminacja tradycji i współczesności zarówno w sposobie obrazowania, jak i ewokowanego sensu. Przeważają kompozycje pionowe, symetryczne lub osiowe, z dominantą centralnej lub kilku postaci o wydłużonych proporcjach – jeźdźca, amazonki, aktu – której podporządkowane są rozmieszczone wokół przedmioty, zwierzęta, fantastyczne hybrydy, elementy pejzażu i architektury. Elementy figuratywne wydobywają się z plątaniny miękkich splotów linii i szrafowań. Artysta prowadzi dialog z tradycją, przetwarza i łączy wątki z twórczości m.in. Albrechta Dürera (Melancholia, Św. Hieronim, Adam i Ewa, różne warianty Jeźdźców), Pietera Brueghela Starszego (Małpa na łańcuchu, ujęty z góry, narracyjny pejzaż w Kocie zimą, akwaforta 1980), z mitologii, demonologii i repertuaru średniowiecznych bestiariuszy, symboliki astrologicznej i wanitatywnej – z realnością współczesną i lokalną. W tle Don Kichota, Jednorożca, Meduzy lub amazonki (Harpia, akwaforta, 1986) pojawia się widok gdański lub morski, tytułowy Pejzaż kaszubski na akwaforcie z 1974 przenika się z alegoryczną, pierwszoplanową postacią kobiecą, rycerz gra w szachy ze śmiercią na tle masywu kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, nad którym unoszą się jeźdźcy i demoniczne hybrydy. Dziełem malarstwa monumentalnego jest sgraffito na elewacjach dawnego Domu Rzemiosła we Wrzeszczu przy ul. Klonowej.

Laureat m.in. Nagrody Artystycznej Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki w dziedzinie grafiki za wystawę w Galerii Mistrzów w Pałacu Opatów w Oliwie (1995). W latach 1964–1984 żonaty był z Janiną z domu Śpiewak, artystką grafikiem, ojciec Jarosława (ur. 1965), rzeźbiarza. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. 8 VII 2001 na Targu Rybnym, na ścianie kamienicy w której mieszkał, odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową według projektu Bronisława Tuska, z napisem: W TEJ KAMIENICY / W LATACH 1965-1997 / MIESZKAŁ I TWORZYŁ / RYSZARD STRYJEC / GRAFIK/MALARZ / RZEŹBIARZ; (zob. też Rainer Nalazek). EKA







Bibliografia:
Dzienis Helena, Stryjec Ryszard, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 299.
Żabczyński Antoni, Stryjec Ryszard, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 44, 2006/2007, s. 499–501.

Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania
Partner Główny



Wydawca Encyklopedii Gdańska i Gedanopedii


Partner technologiczny Gedanopedii