STRZAŁECKI JANUSZ, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych
| < Poprzednie | Następne > |
JANUSZ STRZAŁECKI (3 V 1902 Warszawa – 30 III 1983 Warszawa), malarz, pedagog, działacz. Po maturze w 1919 roku rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, przerwał je w okresie wojny polsko-rosyjskiej w 1920, zgłaszając się na ochotnika do wojska. Kształcił się od 1921 w prywatnej szkole artystycznej Konrada Krzyżanowskiego w Warszawie, następnie tamże w Szkole Sztuk Pięknych; w 1922 rozpoczął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (ASP) u Józefa Pankiewicza. Członek (1923) założonej przez jego uczniów Komitetu Paryskiego (KP); w roku 1924 wyjechał z kapistami do Paryża, uczestniczył w wystawach grupy w Paryżu, Genewie oraz w kraju.
Od 1937 w Polsce, zamieszkał w Rudkach, następnie w Zakopanem. Okupację spędził w Krakowie. W 1940 był współorganizatorem powstałej z inicjatywy Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków w Krakowie Kawiarni Plastyków, w której pracował do października 1942. Należał do kierownictwa krakowskiego oddziału Komitetu Pomocy Żydom Żegota (zob. np. Artur Nacht-Samborski). W 1983 otrzymał medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata.
W 1945 jako delegat Tymczasowego Zarządu Związku Polskich Artystów Plastyków przyjechał do Gdańska z misją rozpoznania warunków dla zorganizowania środowiska artystycznego, jesienią 1945 roku osiadł w Sopocie. Współzałożyciel Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych ( ASP w Gdańsku), w latach 1945–1946 jej dyrektor (objął jednocześnie jedną z dwóch pracowni malarstwa i rysunku). Od grudnia 1946 do lutego 1950 roku przebywał we Francji na stypendium Ministra Kultury i Sztuki, od października 1948 do lutego 1950 uczył rysunku w Liceum Polskim w Paryżu. Po powrocie
w roku akademickim 1950/1951 (do marca) rektor gdańskiej PWSSP. Od września 1952 profesor malarstwa w ASP w Warszawie, od 1956 profesor tytularny, od 1973 na emeryturze.
Uważany jest za wybitnego przedstawiciela koloryzmu, jednak jego pejzaże, portrety, a zwłaszcza dekoracyjne martwe natury są dalekie od postimpresjonistycznych wibracji barw, zbudowane z elementów o walorowym modelunku, podkreślonych konturem, w układach eksponujących materialność i jakościowe zróżnicowanie. W pierwszej fazie socrealizmu przyczyniał się do sukcesów szkoły sopockiej, tworząc kompozycje o tematyce pracy i portrety przodowników. W 1945 roku wspólnie z Juliuszem Studnickim i Jackiem Żuławskim wykonał malowidło ścienne (3m x 8m) Uczta Arciszewskiego do stołówki Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. Otrzymał za rok 1946 Nagrodę Artystyczną Wybrzeża Gdańskiego. W latach 1945-1948 był członkiem PPR, następnie PZPR, podczas pobytu w Francji (1948-1950) członkiem Francuskiej Partii Komunistycznej.
Po raz pierwszy żonaty był z malarką Janiną Przecławską (1902–1956), ich syn Ryszard (ur. 1925) zginął w powstaniu warszawskim. Po raz drugi ożenił się w 1935 z Jadwigą Mańkowską (1903–1950), z tego związku przyszła na świat córka Elżbieta Strzałecka-Żochowska (ur. 1936). Po raz trzeci żonaty z malarką Urszulą Brzozowską-Strzałecką.
