SZOS, podatek
| < Poprzednie | Następne > |
SZOS, zwyczajny i nadzwyczajny główny podatek płacony przez mieszczan gdańskich na rzecz skarbu, kolejno: książęcego, zakonu krzyżackiego i Korony. W XIII–XIV wieku był proporcjonalny do majątku nieruchomego, od XIV wieku – również do ruchomego, zazwyczaj w wysokości 2 groszy od grzywny majątku; od XVI wieku zryczałtowany, dzielony między podatników przez Radę Miejską. Do połowy XV wieku jego nałożenie wymagało zgody władz miasta, później nakładany na mocy uchwały sejmu lub sejmików. Od XVI wieku wysokości ustalano przeważnie po uchwaleniu nowego podatku gruntowego (pobór) dla miast pruskich. Szos nadzwyczajny pobierano w sytuacjach krytycznych, m.in. na cele wojenne, spłatę kar pieniężnych nakładanych na miasto (np. bunt mieszczan gdańskich w 1416), odbudowę ważnych obiektów po katastrofach (np. na odbudowę spalonego żurawia w latach 1443–1444). Zgodę na pobór szosu Gdańsk wykorzystywał niekiedy do uzyskania dalszych przywilejów (np. w 1552 za cenę zatwierdzenia przywilejów miasta i zwolnienie od innych obciążeń). W różnej formie, wysokości i nazwie szos przetrwał do XIX wieku.
