SZPITALE 1945–2010
| < Poprzednie | Następne > |
SZPITALE 1945–2010. W 1945 roku, po zakończeniu działań wojennych, na terenie Gdańska istotnym problemem stało się zaopatrzenie rannych, opanowanie chorób zakaźnych (gruźlicy, epidemii tyfusu i chorób wenerycznych), opieka nad kobietami zgwałconymi przez żołnierzy Armii Czerwonej oraz chorymi dziećmi, w tym licznymi sierotami. Budynki większości szpitali były zdewastowane lub zburzone, mienie rozkradziono bądź uszkodzono, brakowało lekarstw, materiałów i sprzętu chirurgicznego, wody, sprawnej kanalizacji, ubrań dla chorych, personelu lekarskiego, pielęgniarskiego i pomocniczego.
Od 1 IV do 31 X 1945 powstało 5 ambulatoriów z poradniami: przeciwgruźliczymi, przeciwwenerycznymi, stacjami opieki nad matką i dzieckiem oraz poradniami stomatologicznymi. W latach 1945–1946 tworzono podstawy opieki stacjonarnej: w kwietniu–maju 1945 powstał prowizoryczny zakaźny Szpital Miejski w Gdańsku-Oliwie (lipiec 1945 – 100 łóżek), Miejski Szpital Chorób Zakaźnych we Wrzeszczu przy Hochstrieß 11 (ul. Słowackiego; w lipcu 1945 – 79 łóżek), Szpital Epidemiczny przy Sanatorium Nadmorskim Gedania (liczba łóżek nieznana) przy ul. Pomorskiej 68 ( Konradshammer), Miejski Szpital Portowy w Gdańsku-Nowym Porcie (w lipcu 1945 – 140 łóżek), w budynku szkolnym przy ul. Parafialnej (obecna ul. ks. Góreckiego 16, do marca 1945 niemiecki lazaret polowy), zakaźny w dawnym Szpitalu Miejskim przy Sandgrube (ul. Rogaczewskiego) (w lipcu 1945 – 40 łóżek), Szpital Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) przy ul. Śluza 9/10 ( Szpital Kliniczny pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny) oraz szpital dziecięcy przy ul. Kartuskiej 63 ( Miejski Szpital Dziecięcy). Zabezpieczono budynki szpitala diakonis ewangelickich i Szpitala Chorób Kobiecych we Wrzeszczu. W kwietniu–lipcu 1945 stopniowo uruchamiano oddział Szpitala Miejskiego Ogólnego ( GUMed).
Jesienią 1945 i na początku 1946 roku zlikwidowano doraźnie stworzony Szpital Epidemiczny przy Sanatorium Nadmorskim Gedania. W Szpitalu Miejskim w Gdańsku-Oliwie początkowo ograniczono liczbę łóżek (w lutym 1946 – 49 łóżek), następnie szpital zlikwidowano. Budynki Miejskiego Szpitala Portowego przekazano Sanitariatowi Morskiemu, a wyposażenie Miejskiego Szpitala Chorób Zakaźnych we Wrzeszczu przekazano Szpitalowi Miejskiemu Silberhammer ( Wojewódzki Szpital Psychiatryczny). W 1945/1946 powstał Szpital Kolejowy ( Okręgowy Szpital Kolejowy) i otwarto Polski Szpital Ewangelicki ( Pomorskie Centrum Traumatologii).
Powoływanie, a następnie zamykanie niektórych szpitali wynikało zarówno z doraźnych potrzeb medycznych (np. przebiegu epidemii), jak i z powodu braku personelu (akcja wysiedlania ludności niemieckiej, brak napływu personelu bądź rezygnacja polskiego personelu z pracy spowodowana trudnymi warunkami). System opieki stacjonarnej ustabilizował się po roku 1947: Akademia Lekarska, Miejski Szpital Powszechny (ul. Nowy Świat 2–6), Miejski Szpital Dziecięcy (ul. Kartuska 63), Szpital PCK (ul. Śluza 9/10), Szpital Kolejowy (ul. Powstańców Warszawskich).
Od 1945 działał także Szpital Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (UBP; ul. Kartuska 4/6), leczący wyłącznie pracowników UBP ( Szpital Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji), a od 1947 7. Szpital Marynarki Wojennej (ul. Polanki 117). W następnych latach skupiono się na modernizowaniu i rozbudowie istniejących szpitali. Dopiero w 1973 roku powstał szpital studencki (Zespół Opieki Zdrowotnej dla Szkół Wyższych), w 1976 szpital na Polankach ( Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej nad Matką i Dzieckiem), a w 1985 – szpital na Zaspie ( Szpital Specjalistyczny im. św. Wojciecha Adalberta). Wśród szpitali wyodrębniono branżowe (Szpital Stoczniowy, Szpital Spraw Wewnętrznych i Administracji, 7. Szpital Marynarki Wojennej, Okręgowy Szpital Kolejowy, szpital studencki), które do lat 90. XX wieku z reguły świadczyły usługi medyczne tylko dla osób z danej branży. Dopiero przemiany ustrojowe po roku 1989 wymusiły poszerzenie zakresu świadczeń także na inne grupy pacjentów. Wśród gdańskich szpitali wyróżnia się GUMed, będący od 1946 roku (początkowo jako Akademia Lekarska, następnie: Akademia Medyczna) głównym ośrodkiem diagnostycznym i terapeutycznym dla regionu gdańskiego oraz ważnym ośrodkiem akademickim.
Do istotnych przemian w szpitalnictwie w okresie 1945–2010 należy coraz bardziej szczegółowa specjalizacja kadr medycznych, a co za tym idzie – specjalizacja usług medycznych, opieranie diagnostyki i terapii w coraz większym stopniu na zaawansowanym technologicznie sprzęcie, tworzenie szczegółowych procedur medycznych, wykorzystywanie nowoczesnych leków i materiałów. Do początku lat 70. XX wieku proces ten był utrudniony z przyczyn ideologicznych. Ponowny regres wystąpił po wprowadzeniu stanu wojennego (1981), czemu usiłowano zapobiegać m.in. poprzez indywidualną pomoc z krajów Europy Zachodniej. Mimo powstania nowych szpitali w latach 70. i 80. XX wieku, wzrost bazy szpitalnej Gdańska nie nadążał za rozwojem miasta, o czym świadczy zmniejszanie się liczby łóżek szpitalnych na 10 tysięcy mieszkańców, z jednoczesnym wzrostem liczby osób hospitalizowanych. Personel szpitali z zasady opłacany był niewystarczająco. Wprowadzona w 1999 roku w Polsce reforma ochrony zdrowia uzależniła szpitale od finansowania centralnego (1999–2004 – 16 Regionalnych Kas Chorych i 17., Branżowa Kasa Chorych dla Kolejowej Służby Zdrowia, od 2004 dalsza centralizacja poprzez powstanie Narodowego Funduszu Zdrowia), kontraktującego usługi medyczne. Po roku 2000 powstało w Gdańsku 7 szpitali niepublicznych (w 2009 razem 111 łóżek), co z uwagi na niewielką rolę rynku ubezpieczeń nie wpłynęło znacząco na rozwiązanie problemu stacjonarnej opieki medycznej w Gdańsku.
| Rok | Liczba łóżek | Liczba łóżek na 10 tysięcy mieszkańców |
Liczba hospitalizowanych w tysiącach |
|---|---|---|---|
| 1945 | 1205 | brak danych | brak danych |
| 1950 | 2081 | brak danych | brak danych |
| 1955 | 2775 | 114,2 | 39,1 |
| 1960 | 3013 | 105,7 | 43,1 |
| 1965 | 3191 | 100,7 | 47,9 |
| 1970 | 3441 | 94,4 | 56,4 |
| 1975 | 3732 | 78,8 | 58,9 |
| 1980 | 4059 | 77,9 | 61,6 |
| 1985 | 3716 | 79,3 | 61,6 |
| 1990 | 3967 | 85,3 | 63,9 |
| 1995 | 3968 | 87,4 | 84,5 |
| 2000 | 3527 | 77,3 | 102 |
| 2003 | 3164 | 69,7 | 116,4 |
| 2008 | 3167 | 70,3 | brak danych |
| Liczba szpitali w Gdańsku | 1985 | 1999 |
|---|---|---|
| 10 (+1 psychiatryczny) | 10 (+1 psychiatryczny) | |
| Liczba łóżek | 3716 | 3655 |
| Ogółem pacjentów | 61 632 | 88 505 |
| W tym: | ||
| Oddziały internistyczne | 8366 | 19 697 |
| Oddziały chirurgiczne | 13 601 | 24 178 |
| Oddziały pediatryczne | 4845 | 6817 |
| Oddział położniczo-ginekologiczny | 14 393 | 14 517 |
| Oddziały skórno-weneryczne | 1405 | 1610 |
| Oddziały onkologiczne | 960 | 1720 |
| Oddziały urologiczne | 1211 | 1976 |
| Oddziały gruźliczo-płucne | 1041 | 1167 |
| Oddziały chorób zakaźnych | 4868 | 2892 |
| Pacjenci wypisani ze szpitali | 56 803 | 84 311 |
| Pacjenci zmarli w szpitalach | 2480 | 2421 |
