TRÓJCA ŚWIĘTA, tryptyk
| < Poprzednie | Następne > |
TRYPTYK TRÓJCA ŚWIĘTA (Pietas Domini), kwatera główna ołtarza gdańskiego z kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Pierwotnie przeznaczony do kaplicy Świętej Trójcy, która była własnością cechu szewców, prawdopodobnie został ufundowany przez ów cech. Skrzydła tryptyku zaginęły podczas II wojny światowej, predella wzmiankowana przez Theodora Hirscha w 1843 roku zaginęła w nieznanym czasie.
Według analizy stylistycznej tryptyk jest datowany na rok 1435. Został wykonany techniką tempery na drewnie dębowym z użyciem złotej folii. Na obrazie znajdują się znaczne uszkodzenia malarskie. Tablica ukazuje Boga Ojca, który podtrzymuje ciało Chrystusa, na którego karku siedzi gołębica – symbol Ducha Świętego. W tle czterej aniołowie rozpościerają brokatową tkaninę. Według źródeł na awersach zaginionych skrzydeł przedstawieni byli aniołowie z narzędziami pasji, rewersy zaś miały zostać przemalowane i, podobnie jak w kwestii predelli, nie wiemy, co ukazywały (w 1843 roku były już zniszczone i nieczytelne). Przedstawiony na tablicy typ ikonograficzny nawiązuje do burgundzkich wzorców, wykazując podobieństwo do bardziej popularnego przedstawienia zwanego Tronem Łaski. Oba ukazują tę samą ideę Odkupienia, w której Bóg Ojciec prezentuje ciało swojego Syna na znak odpuszczenia grzechów ludzi.
Autorstwo dzieła nie zostało ustalone, obecnie wiązane jest z warsztatem nieznanego Mistrza Gdańskiego. W dziele widoczne są wpływy malarstwa niderlandzkiego (opracowanie detalu) oraz twórczości Mistrza Franckego, pochodzącego z Dolnej Nadrenii. Bezpośrednim wzorem dla tego przedstawienia pozostaje analogiczny obraz Trójcy Świętej fundacji bractwa św. Jerzego ( bractwa strzeleckie), który powstał na zamówienie bractwa szewców jako kopia znamienitszej fundacji prestiżowego bractwa św. Jerzego. Szczegóły wykonania pozostają jednak nieznane.
Obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie, gdzie znalazł się w wyniku rewindykacji mienia poniemieckiego w latach 1945–1946 ( zabytki sztuki gdańskiej w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie).
Bibliografia
Dobrzeniecki Tadeusz, U źródeł przedstawień Tron łaski, Rocznik Muzeum Narodowego 1971, nr 2.
Hirsch Theodor, Die Ober-Pfarkirche von St Marien in Danzig in ihren Denklmälern und ihren Beziehungen zum kirchlichen Leben Danzigs überhaupt dargesttellt, Bd. I, Danzig 1843.
Labuda Adam, Malarstwo tablicowe na Pomorzu Wschodnim, w: Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, Warszawa 2004.
Woziński Andrzej, w: Aurea porta Rzeczypospolitej. Sztuka gdańska od połowy XV do końca XVIII wieku, red. T. Grzybkowska, nota katalogowa nr. II.3, Gdańsku 1997.
