TURSKI STANISŁAW, rektor Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
STANISŁAW ANTONI TURSKI (15 V 1906 Sosnowiec – 3 I 1986 Warszawa), naukowiec, rektor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Władysława i Marii z domu Michalskiej. W rodzinnym mieście ukończył Gimnazjum im. Staszica. Studiował w latach 1924–1928 fizykę, astronomię i matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, od 1935 doktor na podstawie rozprawy O pewnym uogólnieniu twierdzeń o jednolitości całek równania hiperbolicznego. W latach 1927-1928 pracował w Instytucie Matematyki UJ, jednocześnie od 1928 do 1939 w Katedrze Matematyki Akademii Górniczej w Krakowie, wykładał też matematyke w krakowskim Pedagogium. W efekcie tzw. Sonderaktion Krakau od listopada 1939 do końca 1940 więzień obozów koncentracyjnych w Sachsenhausen i Dachau, po międzynarodowych protestach zwolniony w 1941, zajął się w Krakowie pracą naukowa i tajnym nauczaniem.
14 II 1945 mianowany szefem tworzonej w Krakowie Grupy Operacyjnej Ministerstwa Oświaty do spraw PG, która 5 kwietnia przybyła do Gdańska. Od 1945 do 1949 kierownik Katedry Matematyki I na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej PG, w 1945-1946 prorektor PG do spraw nauczania, od 1 V 1946 mianowany profesorem nadzwyczajnym. 26 VIII 1946 mianowany rektorem PG, pozostawał nim do powołania w 1949 na stanowisko dyrektora Departamentu Studiów Technicznych i Gospodarczych Ministerstwa Oświaty i kierownika Katedry Matematyki Stosowanej Politechniki Warszawskiej (1949-1950). W 1949 był pierwszym przewodniczącym oddziału gdańskiego Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
Od 1950 do emerytury w 1976 pracownik Uniwersytetu Warszawskiego (UW), 1951–1952 dziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii, 1952–1969 rektor, 1952–1963 kierownik Katedry Matematyki Ogólnej Instytutu Matematyki i Grupy Zastosowań Technicznych Instytutu Maszyn Matematycznych PAN, 1964–1976 kierownik Zakładu Obliczeń Numerycznych. Od 1951 profesor zwyczajny, od 1953 doktor habilitowany, od 1976 na emeryturze. Jako rektor PG dążył do wzmocnienia kadrowego uczelni. Pionier rozwoju informatyki, cybernetyki i techniki komputerowej, w 1964 utworzył na UW Zakład Obliczeń Numerycznych i wyposażył go w (duński) komputer GIER, przez wiele lat pełnił funkcje konsultanta do spraw informatyki w ośrodkach gospodarczych w kraju.
W latach 1945–1948 członek PPS, od 1948 PZPR. Od 1947 do 1952 był posłem na Sejm. W trakcie i po wydarzeniach marcowych 1968 jego decyzją relegowano ze studiów na UW 34 studentów, 11 zawieszono, zabronił kadrze brania udziału w wiecach studenckich.
Członek Polskiego Towarzystwa Matematycznego (w 1949 był pierwszym przewodniczącym oddziału gdańskiego), Warszawskiego Towarzystwa Naukowego, członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Cybernetycznego (1962–1986, prezes w latach 1965–1970). Przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego, Rady Naukowej Centrum Obliczeniowego Polskiej Akademii Nauk i Rady Naukowej Urzędu, pełnomocnik Rządu do spraw Elektronicznej Techniki Obliczeniowej, wiceprzewodniczący Rady Głównej Studiów Uniwersyteckich Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego.
W 1975 doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 24 V 1980 doktor honoris causa PG za „organizację uczelni w 1945 roku, wkład w rozwój nauki i szkolnictwa wyższego w kraju”. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1946), Krzyżem Oficerskim (1946) i i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą (1958) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1949), Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1964), Krzyżem Oficerskim Orderu Legii Honorowej (1967), Wielką Srebrną Odznaką Honorową z Gwiazdą za Zasługi dla Republiki Austrii (1975), Komandorią I klasy Orderu Lwa Finlandii.
Żonaty z Olgą z domu Ameisen (27 V 1911 – 12 III 2005), ojciec Władysława Marka (17 X 1938 Kraków – 18 VII 2013 Warszawa), prof. dr. hab., informatyka i astronoma, oraz Łukasza (ur. 18 XI 1943 Kraków), prof. dr. hab. fizyki. Pochowany w Warszawie w grobie rodzinnym na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
