VOLCKMAR THEOPHIL ANDREAS, organista, kompozytor
| < Poprzednie | Następne > |
THEOPHIL ANDREAS VOLCKMAR (1684 [1686?] Szczecin – 1768 Szczecin), organista, kompozytor, instrumentarz (?). Syn Johanna Arnolda (zm. 1709), organisty szczecińskich kościołów św. Gertrudy (1665-1709), w którym zastąpił go zięć Adam Christian Schall (zm. 1712?) oraz św. Jana i Pawła, w którym w latach 1707–1712 on sam zastąpił swojego ojca.
W Gdańsku w latach 1712–1717 organista w kościele św. Trójcy, od około 1717 do 1730 w kościele św. Katarzyny. Rozwinięta technika wirtuozowska i granie utworów świeckich w kościołach wzbudzały kontrowersje wśród gdańskich pastorów, co uniemożliwiło mu uzyskanie posady organisty w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, o którą się przez wiele lat ubiegał. W 1726 przyjął na naukę gry na organach Michaela Behrendta jr. z Malborka, za co otrzymał zadatek 100 florenów, z warunkiem dopłacenia dalszych 50. W 1730 przeniósł się do Koszalina i był organistą w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP. Następnie przeniósł się do Szczecina, gdzie od 1733 był organistą w kościele św. Mikołaja, a w latach 1747-1768 w kościele św. Jakuba. W 1763 jego pomocnikiem został organista Gottfried Helwig, w 1767 – z powodu „drżenia członków” – odszedł na rentę.
Pozostawał pod wpływem muzyki włoskiej, co odróżniało go od większości ówczesnych prowincjonalnych kompozytorów północnych Niemiec. Był wirtuozem gry na organach, posiadł nadzwyczajną sprawność w grze na klawiaturze pedałowej, czego dowodzą dedykowane królowi Saksonii Sonaty kościelne (Kirchen-Sonaten, Gdańsk 1717) na organy z trzema manuałami i klawiaturą pedałową.
Autor pieśni kościelnych (między innymi Trzy pieśni, Szczecin 1740), arii weselnych (między innymi Die Gott wollgefälige Ehe, Szczecin 1709 czy Der Süße Liebesschall, Szczecin 1711), kantaty, oratorium, sonat skrzypcowych (sześć sonat na skrzypce i basso continuo, Gdańsk 1717), pięciu organowych (Nr 1 F-Dur, nr 2 d-moll, nr 3 B-Dur, nr 4 g-moll, nr 5 G-Dur), a także arii gazetowej Der Fürwitz bleibet stes beflissen (Szczecin 1734).
3 VI 1729 ogłaszał w petersburskich gazetach, że w Gdańsku ma do sprzedania gotowe: małe organy siedmiogłosowe z tremulantem, według stroju chórowego i kamertonowego za 200 rubli; klawesyn (skrzydłowy) F1/Fis–c4 (5½ oktawy) czterorejestrowy (1 × 4’, 2 × 8’, 1 × 16’) za 100 rubli; klawikord trzychórowy (potrójny naciąg?) za 30 rubli.
Od 23 IV 1713 żonaty po raz drugi, z poślubioną w kościele św. Trójcy Anną Marią z domu Messerschmidt (zm. 1736), wdową po Nathanaelu Suterze (Zuter; 1664–1706), której syn z pierwszego małżeństwa, kupiec Nathanael Gottlieb Suter (zm. 1771 Gdańsk) był m.in. właścicielem kuźnicy miedzi w Jelitkowie.
Jego kompozycje przez lata pozostawały raczej w zapomnieniu, wykonywano je sporadycznie, dopiero w 2019 wydano jego Dzieła zebrane (Theophile Andreas Volckmar, Sämtliche Orgelwerke. Meister der norddeutschen Orgelschule, red. Klaus Beckmann, Mainz 2009).
