WERNER CHRISTOPH, organista, kompozytor
| < Poprzednie | Następne > |
CHRISTOPH WERNER (Christian) (1618 Gottleuba koło Pirna, Niemcy – pochowany 9 XI 1650 Gdańsk), organista, kompozytor. Prawdopodobnie uczeń Heinricha Schütza, u którego jego młodszy brat Friedrich (3 X 1621 Gottleuba – 1667) był kornecistą i śpiewakiem (alt) w dworskiej kapeli w Dreźnie.
W latach 1623–1633 kantor w Goldingen. Po raz pierwszy notowany w Gdańsku w 1627, po 1633 czynny w Elblągu, skąd powrócił do Gdańska.
Do 1646 organista w kościele św. Katarzyny, następnie kantor. 9 III 1646 gdańska Kamlaria wypłaciła mu honorarium za utwory, wykonane na powitanie w Gdańsku królowej Ludwiki Marii Gonzagi (11 II 1646). W 1650, zastępując Caspra Förstera (który zapadł na chorobę oczu) ubiegał się o posadę kapelmistrza w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W 1650 otrzymał propozycję posady wicekapelmistrza na dworze elektora saskiego w Dreźnie Johanna Georga I, zmarł przed jej objęciem.
Komponował wokalno-instrumentalne koncerty kościelne przeznaczone na kameralne składy, przyczynił się do rozpowszechnienia stylu koncertującego w Gdańsku, będąc prekursorem nurtu seconda practica w pierwszej w historii muzyki klasyfikacji stylów muzycznych autorstwa Marco Scacchiego. Autor popularnych pieśni religijnych do tekstów poety i diakona kościoła św. Katarzyny Michaela Albinusa (1610–1653), utworów pisanych z okazji pogrzebów (np. oda żałobna na cześć zmarłego w 1648 króla Władysława IV: Christliche Klag-Ode), wesel i innych okoliczności (np. skomponowany dla upamiętnienia koronacji Jana Kazimierza Christlicher Freuden-Gesang). Część kompozycji rękopiśmiennych znajduje się w zbiorach biblioteki uniwersytetu Carolina Rediviva w Uppsali oraz w Ratsbücherei und Stadtarchiv w Lüneburgu. Dwie z jego zachowanych pieśni biesiadnych nagrała na CD Cappella Gedanensis: Göttin deren weißes Licht (Bogini, której jasne światło), Auff, Auff und laßt uns singen (Naprzód, pójdźmy ze śpiewem).
Na tle całego zachowanego jego dorobku kompozytorskiego wyróżnia się koncert Es erhub sich ein Streit im Himmel, przeznaczony na trzy zróżnicowane barwowo chóry wokalne, zespół instrumentów dętych, violone oraz organy realizujące basso continuo, jego jedyna zachowana kompozycja wielkoobsadowa, w której zrealizowane zostały założenia barokowego stile concertato.
20 XI 1644 w kościele św. Katarzyny poślubił Marię, córkę Michaela Raupacha (pochowana 24 V 1702 w kościele NMP w grobie nr 496). Ojciec 1/ Christopha (Młodszego), początkowo pod opieką matki, od 1662 u stryja Friedricha w Dreźnie, w latach 1671–1701 kantora u św. Katarzyny, od 1 VII 1688 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), muzyka miejskiego, wiolinisty kapeli kościoła NMP, od 23 V 1688 żonatego z wdową Anną Marią Reinke, oraz 2/ Friedricha (ochrzczonego 30 VII 1645 w kościele św. Katarzyny), zmarłego w dzieciństwie.
25 I 1651 wpłynęła do gdańskiej Rady Miasta suplika wdowy, na którą Rada, z uwagi na jej niedostatek, postanowiła wypłacić jej z kasy miejskiej 100 grzywien pruskich.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 361.
Christoph Werner, Es erhub sich ein Streit im Himmel, ed. Justyna Szombara, Kraków 2016, s. 5, 8, 12, 17, 24.
Chybiński Adolf, Słownik muzyków dawnej Polski, Kraków 1949.
Gerigk Herbert, Musikgeschichte der Stadt Elbing, „Elbinger Jahrbuch“, 8, 1929, s. 92.
Kessler Franz, Musikgeschichte Westpreußens, w: Musikgeschichte Pommerns, Westpreußens, Ostpreußens und der baltischen Lande, Laumann-Verlag 1989, s. 74.
Müller-Blattau Joseph, Geschichte der Musik in Ost- und Westpreussen, Wolfenbüttel–Zürich 1968, s. 67.
Otto Gustav, Die öffentlichen Schulen Kurlands zu herzoglicher Zeit 1567–1806, Mitau 1904, s. 50.
Patalas Aleksandra, Die Kompositionen von Christoph Werner als Quelle der Inspiration für Marco Scacchi, w: „Ständige Konferenz Mitteldeutsche Barockmusik in Sachsen, Sachsen-Anhalt und Thuringen..., red. Peter Wollny, Beeskow 2005, s. 237-249.
Patalas Aleksandra, Między sacrum a profanum. O dyskusji wokół pojęcia „styl kościelny” w pismach teoretycznych Marka Scacchiego, w: Polska muzyka religijna. Między epokami i kulturami, red. Krystyna Turek i Bogumiła Miki, Katowice 2006, s. 14-18.
Patalas Aleksandra, W kościele, w komnacie i w teatrze. Marco Scaccii, życie, muzyka, teoria, Kraków 2010, s. 362-381.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 4, 43; 5-172.
